Este luns 28 de novembro cúmprense cen anos dos tráxicos sucesos de Sobredo – Guilarei, un loitoso fito na loita do movemento agrario que protagonizou a vida socio-política de Galicia nas primeiras décadas do pasado século.
En Tudensia temos abordado en
diversas oportunidades a significación deste evento histórico e as súas
repercusión na dinámicas sociais daquel momento:
Novembro 27, 2008
Os mártires de Sobredo,
"froreceu unha rosa que agoira Libertade"
http://tudensia.blogspot.com/2008/11/os-mrtires-de-sobredo-froreceu-unha.html
Maio 09, 2012
Agrarios tudenses en "El
Agrario" de Buenos Aires de 1923
http://tudensia.blogspot.com/2012/05/agrarios-tudenses-en-el-agrario-de.html
Novembro 18, 2013
Notas sobre o agrarismo tudense e
os "Mártires de Sobredo"
http://tudensia.blogspot.com/2013/11/notas-sobre-o-agrarismo-tudense-e-os.html
Novembro 18, 2020
"Sobredo" un poema de
Alfredo Guisado
http://tudensia.blogspot.com/2020/11/sobredo-un-poema-de-alfredo-guisado.html
Xullo 26, 2022
O centenario do Congreso Regional
Agrario de Tui, 28-30 de xullo de 1922
http://tudensia.blogspot.com/2022/07/o-centenario-do-congreso-regional.html
Estes posts recollen unha información suficiente, nunca completa, para achegarse a estes sucesos e ao seu contexto histórico no que a nosa cidade e a súa contorna viña tendo un protagonismo determinante e que logo dos acontecementos do 28 de novembro e a morte Cándida Rodríguez -embarazada e veciña de Pazos de Reis-, Joaquín Estevez Besada, de Soutelo, e Venancio González Romero, que era presidente do "Sindicato de obreros y agricultores de Budiño", resulta notablemente incrementado.
 |
| Venancio González Romero |
O movemento agrario impulsa unha
ampla mobilización social que xorde das indignas condicións de vida do noso
campo que manteñen á maioría da poboación en condicións de vida miserentas.
Unhas penurias que obrigan a moitos a tomar o camiño da emigración, onde moitos
logran progresar e adquirir unha conciencia socio-política que os leva a
procurar un cambio nas condicións de vida da súa terra, onde residen familiares
e amigos. O papel determinante do mundo emigrante xunto coa toma de conciencia
social das clases desfavorecidas, especialmente o incipiente grupo de obreiros
de serradoiros e outras industrias, son o berce para que xorda o agrarismo como
unha forza transversal a prol da transformación do sistema de propiedade da
terra que implique a superación da pobreza endémica e do caciquismo que a sustenta.
O agrarismo é un movemento que
abrangue a unha boa parte da sociedade e, por conseguinte, recolle diversas
tendencias políticas, dende posturas de moderación, a socialistas, anarquistas,
católicos, etc. Unha diversidade que converxe progresivamente dende a
reclamación da redención dos foros á súa abolición.... nunha loita que chegará
ata 1926 cando na Ditadura de Primo de Rivera e cun ministro tudense, José
Calvo Sotelo, se promulgue a redención do sistema foral ata daquela imperante
en Galicia.
Lembrar esta data, os nomes das vítimas,
o protagonismo da sociedade tudense e galega naquela loita antiforal é un xeito
de honrar a Cándida, Joaquín e Venancio, de recuperar a memoria local, de
dignificar e significar a tantos e tantos agraristas anónimos que naquel tempo
loitaron para mellorar as condicións de vida na nosa terra, promover a
modernización do noso campo, acceder á educación... Unha loita e reivindicación
asumida especialmente polos sectores menos favorecidos da sociedade tudense, os
labregos e o escaso proletario industrial. Estes feitos son tamén parte do noso
patrimonio colectivo, expresión da vontade dunha colectividade para construír o
seu futuro. Resulta, por tanto, especialmente relevante que a lembranza dos
“Mártires de Sobredo” se incorpore ao rueiro de Tui como testemuña de
recoñecemento e de orgullo local.
Tamén neste mércores 23 de
novembro o Parlamento de Galicia, nunha iniciativa certamente singular pero de
gran significación, aprobou por unanimidade unha declaración institucional ao
abeiro do centenario dos sucesos de Sobredo que polo seu interese reproducimos:
Declaración de recoñecemento ao agrarismo galego
Desde
finais do século XIX e ata entrado o XX, a sociedade galega mergullouse nunha
loita para reivindicar os dereitos da terra que traballaba. Este movemento,
coñecido coa denominación de agrarismo,
foi decisivo para os labregos e labregas da nosa comunidade e rematou coa
redención dos foros vixentes desde a Idade Media. Ata ese momento, sucesos como
o ocorrido hai cen anos en Sobredo (parroquia de Guillarei, Concello de Tui),
nos que perderon a vida polos disparos da Garda Civil Cándida Rodríguez,
Joaquín Besada e Venancio González, lémbrannos a importancia deste movemento no
avance de Galicia.
A crueza da realidade diaria da poboación agraria, que representaba máis de
tres cuartos do total da demografía galega, unido á profunda crise que vivía
España, propiciaron a aparición dun pensamento crítico que reclamaba unha
transformación integral do sistema vixente. En Galicia, este descontento xeral
cristalizou nun movemento histórico, sen precedentes. Os labregos e as labregas
comezaron a agruparse, pouco a pouco, unidos polas ansias de mellora nas
condicións de vida e a eliminación das desigualdades existentes.
As sociedades labregas dinamizaron o rural e loitaron por reformular as regras
de propiedade da terra e garantir dereitos básicos como a educación ou a
sanidade. Tamén reclamaron melloras nos modos de traballo e a introdución de
tecnoloxías que facilitasen as tarefas diarias. Os fitos desta loita tiveron
repercusións dentro e fóra dos límites de Galicia ata a esperada aprobación, en
1926, do Real decreto lei de redención dos foros.
O Parlamento de Galicia recoñece o espírito solidario de todos os que loitaron
a favor dos dereitos dos seus semellantes, coa vista posta na mellora da
sociedade galega, e lembra as vítimas da represión contra este movemento,
producidas en Campo da Porta (Salcedo, Pontevedra), Oseira (Cea), Nebra (Porto
do Son), Terra de Trasancos, Sofán (Carballo) ou Sobredo (Tui), e tantos
outros lugares do territorio galego.
Santiago de Compostela, 23 de novembro de 2022
 |
| Imaxe do acto cívico conmemorativo deste centenario celebrado o pasado 19 de novembro no Teatro Municipal de Tui |
Comentarios
Publicar un comentario