A devoción ao “Corpo Santo” Pedro González Telmo é unha constante na cidade de Tui dende os tempos medievais, pois tras a súa morte xa temos documentada a pregraria dos nosos veciños diante seu intercesor. Mais de setecentos anos de continuidade no seu culto provocan que a figura de San Telmo estea firmemente asentada en múltiples realidades da nosa cidade.
As festas que vivimos estes días teñen o seu punto culminante na solemne procesión que percorre a nosa cidade na tardiña do vindeiro lúns, un desfile procesional que na súa actual configuración data da metade do século pasado, ao incorporarse á procesión de San Telmo boa parte do cerimonial e imaxes que desfilaban na procesión do Corpus Christi. Un traslado motivado polas reformas litúrxicas que realizaba a Igrexa naqueles anos, excluindo outros elementos da procesión fora de Cristo Sacramentado, para resaltar a centralidade deste culto eucarístico. Cómpre indicar que procesión do Corpus foi, sen dúbida, o principal desfile procesional tudense ao longo dos séculos.
Xunto a esta procesión de San Telmo conservamos outra, con máis percorrido histórico, a procesión coas reliquias, tanto de San Pedro González como doutros santos, pola “Coronilla”, ou ruas adxacentes á Catedral tudense, e que é prólogo da Misa solemne de San Telmo na nosa Catedral; un desfile que afortunadamente aínda hoxe se realiza con solemnidade na mañá da festividade.
Pero xunto a estes desfiles procesionais existe outra procesión de San Telmo, prácticamente descoñecida polos tudenses, pero que anualmente é cumprimentada polas Clarisas no seu Mosteiro de Nosa Señora da Concepción. As nosas “Encerradas” amosan deste xeito, nunha nova oportunidade, a súa identificación con esta cidade que as acolle dende hai cincocentos anos.
Na tarde do lúns da infraoctava de Pascoa, festividade de San Telmo, as monxas clarisas realizan polo interior do seu recinto monástico unha procesión na honra de San Telmo, na que participa toda a comunidade e na que xunto aos cantos elévanse pregarias ao noso patrón a prol da cidade de Tui e as súas xentes. A vocación contemplativa das nosa Clarisas e a súa función de intercesoras polas necesidades de todos os homes e mulleres e, nomeadamente, dos máis achegados, queda nunha nova oportunidade manifesta.
A procesión ten lugar logo da oración de nona, arredor das catro e media da tarde, e percorre as dependencias monásticas dende a Igrexa ata a horta conventual. Aínda que nalgunha oportunidade o santo foi transportado nunha andiña, decorada con flores, normalmente era levado pola monxa máis nova –na actualidade portao a abadesa- namentras a comunidade recita o santo Rosario, entoa salmos e antigamente cantaban os gozos de San Telmo. Ao chegar á horta é colocado nun pequeno altar alí levantado para o caso. Perante o percorrido procesional realizanse diversas pregarias polas necesidade da cidade tudense e se invoca a protección de San Telmo.
A imaxe de San Telmo, que porta un relicario e que acompaña a este traballiño, é unha fermosa obra barroca pintada polo mestre tudense Jacobo Paez de la Iglesia (Tui, 1803-1888), con numerosas obras espalladas polo bispado tudense: Santa María de Salceda, Riofrio, Morgadáns, Goián... e mesmo na propia cidade de Tui. Tanto a coroa, o barco e o relicario en prata foron, posiblemente, realizados polo ourive tudense Francisco Barreira.
O mosteiro das Clarisas tudenses posue, como corresponde a un convento de tan loga tradición, un amplo conxunto de reliquias, entre elas, tres do noso santo patrón. Un documento de 1900 conservado no arquivo monástico informa sobre a orixe dunha das reliquias: “La hermana lega Sor Rosario de San Telmo antes de tomar el dcho hábito estuvo sirviendo en casa de D. José Leandro Mendelo, canónigo en esta ciudad y encargado de las reliquias del glorioso santo, estando la cabeza del santo en casa de dicho señor para arreglarlo el pintor, la hermana Rosario estaba alumbrando con una vela de cera, cuando vio se le desprendían unos fragmentos de la frente y luego se los pidió al dicho Señor Mendelo, quien se los negó; pero luego de pensarlo un rato se los dio, la Sor Rosario mandó hacer de plata un reliquario que es el que tiene S. Telmo pendiente del cuello y deseando que se incluyesen en el referido relicario hasta que a ruegos de la Sor Rosario la Abadesa Sor María de la Concepción de Jesús, pidió al Capellán D. Jesús Fernández Costas las metiese en el relicario como así lo hizo en el año de mil ochocientos noventa y nueve cerrándose y sellándose con plata... Amáis desta reliquia o convento das Clarisas tudenses posue outras dúas tecas de prata con senllas reliquias san telminanas procedentes dunha casa tudense.
A xornada de San Telmo era, e segue sendo, unha data festiva no convento, case todos os anos –ata o presente- reciben nesa xornada a visita do bispo e lembran as monxas que ata o xantar era especial nesa xornada: ovos fritidos con chourizo e patacas, e, á sobremesa, marmelo.
Na actualidade a comunidade de Clarisas que segue conservando esta secular tardición con agarimo, anceia levantar na horta conventual unha pequena capeliña dedicada ao noso santo patrón aproveitando un antigo depósito de auga, e na que estarán tamen os santos da orde franciscana: santa Clara e san Antonio.
Rafael Sánchez Bargiela
Publicado no suplemento das "Festas de San Telmo" en Faro de Vigo, 18 de abril de 2009
As festas que vivimos estes días teñen o seu punto culminante na solemne procesión que percorre a nosa cidade na tardiña do vindeiro lúns, un desfile procesional que na súa actual configuración data da metade do século pasado, ao incorporarse á procesión de San Telmo boa parte do cerimonial e imaxes que desfilaban na procesión do Corpus Christi. Un traslado motivado polas reformas litúrxicas que realizaba a Igrexa naqueles anos, excluindo outros elementos da procesión fora de Cristo Sacramentado, para resaltar a centralidade deste culto eucarístico. Cómpre indicar que procesión do Corpus foi, sen dúbida, o principal desfile procesional tudense ao longo dos séculos.
Xunto a esta procesión de San Telmo conservamos outra, con máis percorrido histórico, a procesión coas reliquias, tanto de San Pedro González como doutros santos, pola “Coronilla”, ou ruas adxacentes á Catedral tudense, e que é prólogo da Misa solemne de San Telmo na nosa Catedral; un desfile que afortunadamente aínda hoxe se realiza con solemnidade na mañá da festividade.
Pero xunto a estes desfiles procesionais existe outra procesión de San Telmo, prácticamente descoñecida polos tudenses, pero que anualmente é cumprimentada polas Clarisas no seu Mosteiro de Nosa Señora da Concepción. As nosas “Encerradas” amosan deste xeito, nunha nova oportunidade, a súa identificación con esta cidade que as acolle dende hai cincocentos anos.
Na tarde do lúns da infraoctava de Pascoa, festividade de San Telmo, as monxas clarisas realizan polo interior do seu recinto monástico unha procesión na honra de San Telmo, na que participa toda a comunidade e na que xunto aos cantos elévanse pregarias ao noso patrón a prol da cidade de Tui e as súas xentes. A vocación contemplativa das nosa Clarisas e a súa función de intercesoras polas necesidades de todos os homes e mulleres e, nomeadamente, dos máis achegados, queda nunha nova oportunidade manifesta.
A procesión ten lugar logo da oración de nona, arredor das catro e media da tarde, e percorre as dependencias monásticas dende a Igrexa ata a horta conventual. Aínda que nalgunha oportunidade o santo foi transportado nunha andiña, decorada con flores, normalmente era levado pola monxa máis nova –na actualidade portao a abadesa- namentras a comunidade recita o santo Rosario, entoa salmos e antigamente cantaban os gozos de San Telmo. Ao chegar á horta é colocado nun pequeno altar alí levantado para o caso. Perante o percorrido procesional realizanse diversas pregarias polas necesidade da cidade tudense e se invoca a protección de San Telmo.
A imaxe de San Telmo, que porta un relicario e que acompaña a este traballiño, é unha fermosa obra barroca pintada polo mestre tudense Jacobo Paez de la Iglesia (Tui, 1803-1888), con numerosas obras espalladas polo bispado tudense: Santa María de Salceda, Riofrio, Morgadáns, Goián... e mesmo na propia cidade de Tui. Tanto a coroa, o barco e o relicario en prata foron, posiblemente, realizados polo ourive tudense Francisco Barreira.
O mosteiro das Clarisas tudenses posue, como corresponde a un convento de tan loga tradición, un amplo conxunto de reliquias, entre elas, tres do noso santo patrón. Un documento de 1900 conservado no arquivo monástico informa sobre a orixe dunha das reliquias: “La hermana lega Sor Rosario de San Telmo antes de tomar el dcho hábito estuvo sirviendo en casa de D. José Leandro Mendelo, canónigo en esta ciudad y encargado de las reliquias del glorioso santo, estando la cabeza del santo en casa de dicho señor para arreglarlo el pintor, la hermana Rosario estaba alumbrando con una vela de cera, cuando vio se le desprendían unos fragmentos de la frente y luego se los pidió al dicho Señor Mendelo, quien se los negó; pero luego de pensarlo un rato se los dio, la Sor Rosario mandó hacer de plata un reliquario que es el que tiene S. Telmo pendiente del cuello y deseando que se incluyesen en el referido relicario hasta que a ruegos de la Sor Rosario la Abadesa Sor María de la Concepción de Jesús, pidió al Capellán D. Jesús Fernández Costas las metiese en el relicario como así lo hizo en el año de mil ochocientos noventa y nueve cerrándose y sellándose con plata... Amáis desta reliquia o convento das Clarisas tudenses posue outras dúas tecas de prata con senllas reliquias san telminanas procedentes dunha casa tudense.
A xornada de San Telmo era, e segue sendo, unha data festiva no convento, case todos os anos –ata o presente- reciben nesa xornada a visita do bispo e lembran as monxas que ata o xantar era especial nesa xornada: ovos fritidos con chourizo e patacas, e, á sobremesa, marmelo.
Na actualidade a comunidade de Clarisas que segue conservando esta secular tardición con agarimo, anceia levantar na horta conventual unha pequena capeliña dedicada ao noso santo patrón aproveitando un antigo depósito de auga, e na que estarán tamen os santos da orde franciscana: santa Clara e san Antonio.
Rafael Sánchez Bargiela
Publicado no suplemento das "Festas de San Telmo" en Faro de Vigo, 18 de abril de 2009
Comentarios
Publicar un comentario