Ir al contenido principal

O Teatro Principal de Tui, unha indiferenza demoledora







Hai unhas semanas a xornalista tudense Mónica Torres, correspondente de “La Voz de Galicia” no Baixo Miño, publicaba un interesante artigo sobre o lamentable estado do Teatro Principal tudense e unha impactante fotografia do seu interior. Achegamos de seguido ambos documentos que falan deste singular elemento do patrimonio cultural tudense que segue deteriorándose progresivamente diante dunha xeralizada indiferenza que a todos nos cuestiona. Acompañamos o post con duas fotos que ilustran este progresivo deterioro do noso Teatro Principal. Cómpre agradecerlle a Monica que saque á luz do debate público este tema, esmorecido polo paso do tempo, que apagou a ilusión colectiva coa que naceu a Fundación Teatro Principal de Tui e os seus proxectos de rehabilitación do noso vello teatro.

Foi gracias á iniciativa dun fato de veciños, promotores da Fundación Teatro Principal de Tui –merecentes dun recoñecemento público polo seu esforzo e sensibilidade-, que este edificio foi adquirido aos seus anteriores propietarios coa intención de proceder á súa rehabilitación. Pero logo de máis dunha década e logo das numerosas promesas recibidas de institucións e organismos, tanto públicos como privados aos que a Fundación recorreu, o obxectivo segue sen cumprirense. Agora están empeñados, meritoriamente, en lograr que o Teatro sexa declarado como “Ben de Interese Cultural” para con esta declaración urxir, con maior base legal, a súa rehabilitación.

Con todo cómpre realizar unhas aclaracións. O procedemento legal para a declaración dun BIC comeza -ben de oficio, por parte da administración, ou a petición de calquera persona ou entidade-, coa incoación do expediente de declaración, publicado no Diario Oficial de Galicia, que enceta unha tramitación administrativa que abrangue a recepción dos informes regulamentariamente establecidos, audiencia ao Concello, etc. contando cun prazo máximo de 20 meses para a súa resolución, xa fose de xeito positivo ou negativo.

Por outra banda, non fica claro se a solicitude desta declaración coma BIC foi de oficio ou a petición de parte, da Fundación ou doutra persona ou entidade. En consecuencia, semella que o que escoitamos estes días non é máis que a reclamación da toma en consideración da petición de declaración como BIC do Teatro Principal e o inicio desa tramitación; o que non podemos confundir coa súa declaración definitiva como BIC. Ben certo é que dende o momento de incoación do expediente o inmoble tería a protección legal dun BIC.

Sen embargo, tanto ten; sexa BIC ou non sexa BIC, resulta sorprendente –por non empregrar outras palabras- que o edificio segue a desmoronarse sen que ninguén tome cartas no asunto, pois estamos diante dun caso de ruina nun edificio histórico enclavado nun BIC. Tamén é necesario clarexar que non é imprescindible esta declaración para acometer a súa rehabilitación, que axudaría sen dúbida, pero non é un requerimento necesario para investir no edificio.

Resulta tamén moi significativo, por poñer un exemplo, que, na actual lexislatura, ningun grupo político da Corporación Municipal tudense tivese promovido algunha iniciativa plenaria arredor deste edificio e a súa problemática, ata pleno do pasado xoves 25 de marzo de 2010 en que nos congratulamos que, tras unha moción de Unión Tudense, o Pleno do Concello acordou solicitar a declaración do teatro como BIC. Pero como prantexabamos anteriormente segue manténdose a confusión neste tema. En realidade o acordo debería urxir, non tanto a declaración como BIC senón a toma en consideración da solicitude da Fundación para que a Consellería de Cultura incoe o expediente da devandita declaración, onde o Pleno do Concello terá novamente que manifestarse ao respecto.

Con todo seguimos escoitando “sottovoce”, en demasiadas oportunidades, os recurrentes argumentos que xustifican o actual desamparo do Teatro tudense: que o seu emprazamento non posibilita na actualidade o seu funcionamento dun teatro polas dificultades de acceso, que o custe do seu futuro mantemento é inasuminble, que xa posuimos en Tui outro magnífico teatro, etc.

O Teatro Principal de Tui é un lugar vencellado á historia tudense dende a sua fundación en 1844, e ocupa un lugar preminente para a cultura de Galicia, pois os Xogos Florais de Galicia de 1891 foron o primeiro acto público celebrado íntegramente na nosa lingua. So por este feito o Teatro Principal de Tui é un lugar privilexiado da memoria de Galicia que é merecente da súa conservación e recuperación. Por eso sempre resultou incomprensible a actitude do goberno bipartito da Xunta, cunha conselleira de cultura nacionalista, e que non foi quen de avanzar na sua recuperación, nin sequera incoando a tramitación da súa declaración como BIC.

Por outra banda, seguir lamentando ter perdido a oportunidade de financiar a sua rehabilitación naquel “Plan de Teatros” do Ministerio de Cultura dos anos oitenta do pasado século é outro lugar recurrente pero que non leva a ningures, pois hoxe esa via de financiamento está esgotada e mesmo o recurso ao 1% Cultural non resulta pertinente pois non se financian ao abeiro destas axudas importes tan elevados como o que precisa o noso Teatro Principal, que acadaría un custo arredor de dous millóns de euros segundo manifestaba o arquitecto J. A. Quiroga, presidente da Fundación. Habería que explorar outras posibilidades de financiamento a través do Ministerio de Vivenda ou mesmo con fondos europeos.Pero calquera posibilidade de financiamento pasa, non o esquezamos, pola cesión, con carácter definitivo ou temporal, do inmoble ao Concello de Tui ou outra institución de caracter público, pois únicamente a titularidade pública do edificio posibilita o acceso aos orzamentos públicos.

Únicamente unha decisión política pode acometer este arelado proxecto, pero as decisións políticas non xorden da sensibilidade do gobernante de turno, senón que xeralmente respostan a unha demanda social que fai “rendible” o investimento. Velaí o que, en boa medida, falla actualmente neste tema: a escasa inquietude social, a pouca demanda dos tudenses a prol deste tema. Non podemos esquecer que o Teatro Principal tudense xorde pola iniciativa dun grupo de veciños que emiten unhas accións que adquiren setenta tudenses, que son os promotores da súa construcción e funcionamento inicial. Tamén hoxe ten de ser a iniciativa dos tudenses, xunto coa Fundación, a que promova a súa recuperación e manteña esta permanente reclamación.

A oportuna reportaxe de Mónica Torres actualiza este tema que ten un caracter emblemático para á nosa cidade, que pola súa condición patrimonial –indisociable da nosa identidade- ten na recuperación do Teatro Principal o principal termometro da súa sensibilidade. Estas notas dende “Tudensia” só pretenden manter aceso este debate, pois cada día que pasa a rehabilitación do Teatro é máis dificil, por tanto máis cara e consecuentemente de máis complicada execución, pero a actual indiferenza que padece o Teatro Principal de Tui e aínda máis demoledora que o paso do tempo.



El Teatro Principal de Tui duerme el sueño de los justos
El inmueble, de 1844 y que corre riesgo de derrumbe, espera por un plan de rehabilitación redactado hace cinco lustros
Mónica Torres

11/3/2010

«Surge et ambula». La sede de los primeros juegos florales en gallego, en la que Murguía lanzó la consigna «Érguete e camiña», agoniza en Tui. La Real Academia reconstruyó hace cuatro años los actos de aquella exaltación inédita del idioma que en 1891 forjaron el nacionalismo en el Teatro Principal de Tui. Pero el emblemático escenario, con más de un siglo de frenética actividad a sus espaldas y que ha sobrevivido al olvido y abandono al que fue relegado hace casi cuatro décadas, «ha entrado en estado crítico».
La Fundación Teatro Principal lo salvó de una primera amenaza de derribo, logrando, por suscripción popular, los 180.303 euros con los que se cerró su compra en el 2003. La misma fórmula con la que otro grupo de tudenses consiguieron que en 1844 se levantara por primera vez el telón de su coliseo.
Desde hace más de diez años se han sucedido decálogos de buenas intenciones por parte de las Administraciones, pero el tiempo marca ritmos distintos. El Teatro Principal de Tui es el cuarto espacio escénico «a la italiana» por antigüedad de Galicia. La alarma saltaba ya hace dos años, cuando se cayó un tercio de la cubierta. La espera, a cielo abierto, de un salvoconducto le ha costado un deterioro progresivo que no admite demoras, según confirman sus propios propietarios.
BIC a título particular
Hace un año, cuando su estado era ya comprometido, la fundación remitió a Cultura la documentación necesaria para que sea declarado bien de interés cultural a título particular. En la actualidad comparte la catalogación genérica del conjunto histórico de Tui, donde está enclavado, pero la fórmula es el pasaporte para poder ejecutar el proyecto de rehabilitación que, redactado por César Portela, duerme el sueño de los justos desde hace veinticinco años. El veredicto de la Xunta podría producirse en cuestión de días, según asegura el presidente de la fundación, Antonio Quiroga. Esta distinción lo catapultaría a su recuperación, ya que lo vincula a su posible inclusión en el programa del uno por ciento cultural, el colchón económico con el que la fundación podría hacer frente a los dos millones de euros en los que se calcula su rehabilitación.
Antonio Quiroga alerta de que «la recuperación no admite demora y hay que hacer una intervención in extremis para frenar el potencial riesgo de desplome de parte de la fachada». «Las humedades hacen que los apoyos de la estructura de madera de los muros puedan fallar y que se produzca algún derrumbe», explica. Esta parece ser la última oportunidad para el edificio, que hace 15 años había sido incluido en el plan nacional de restauración de teatros. El único que quedó fuera, por ser privado. El único de los cuatro «a la italiana» más antiguos que aún no ha sido rehabilitado. Y el único a punto desplomarse.

Comentarios

  1. Se ve que es una cosa de todos... un cúmulo de circunstancias abversas lo ha llevado a ese extremo... pues que cada uno pongan su arenita de arena... la mío será la oración.

    Juan Luis, sacerdote.

    ResponderEliminar

Publicar un comentario

Entradas populares de este blog

O antigo Hospital e Inclusa (actual Edificio "Francisco Sánchez") cumpre hoxe cen anos

Neste ano 2023 a cidade de Tui vive diversos aniversarios de interese, especialmente o referente ao cuarto centenario do falecemento do egrexio médico e filósofo tudense, Francisco Sánchez, sobre o que nos ocuparemos en datas próximas. https://www.facebook.com/fotosantiguastuy/photos Centrará hoxe a nosa atención outra significativa efeméride, o centenario da inauguración do Hospital e Inclusa de Tui celebrado o 1 de maio de 1923, hai hoxe cen anos, que culminaba un longo proceso de construción deste edificio. Na actualidade este antigo hospital é o Edificio “Francisco Sánchez” coñecido popularmente como Área Panorámica de Tui. É pois unha feliz oportunidade para realizar unha aproximación a historia deste edificio emblemático da nosa cidade. Un edificio creado para acoller as instalación do hospital e da casa de expósitos, ou inclusa. A historiografía ten abordado nas últimas décadas aspectos da historia social pouco atendidos tradicionalmente. O tema da marxinación social é un de

Unha nova entelequia: un Camiño Portugués de Nossa Senhora do Norte por Tomiño e Gondomar

Vivimos nun mundo mediático onde cada vez temos acceso a un maior abano de información de todo tipo, o que en principio resulta altamente positivo e enriquecedor pero paralelamente existe o evidente risco de carecer de elementos de discernimento e valorización para recoñecer o rigor e a falsidade, a veracidade e os falseamentos. Ven a conto esta obviedade para abordar unha breve reflexión sobre a noticia que en días pasados publicaron os medios de comunicación con este titular: Tras un año de investigación, la alcaldesa de Tomiño, Sandra González; el presidente de la Cámara Municipal de Vila Nova de Cerveira, Rui Teixeira, junto al alcalde de Gondomar, Francisco Ferreira, y la concejala de turismo de Redondela, María Castro; y el arquitecto e investigador Antonio Soliño, presentaron el «Camiño da Nosa Señora do Norte a Santiago», una variante del Camino de Santiago que pasa por el territorio que recogen ya los archivos históricos. No texto da noticia se afirma o seguinte: La invest

A fábrica de galletas "La Peninsular"

Temos sinalado neste blog en diversas oportunidades o descoñecemento que posuimos da historia contemporánea de Tui fronte a outros períodos históricos moito mais investigados que a nosa historia mais recente. Aspectos como a vida política tudense na primeira metade do século XX seguen esperando un achegamento como tamén os procesos e dinámicas socias desenvolvidos no noso territorio. Hoxe ofrecemos en Tudensia un post sobre a fábrica de galletas “La Penínsular” que abrangue case medio século da vida económica tudense. Achegamos a información ofrecida polo profesor de historia económica da Universidade de Santiago de Compostela, Angel Ignacio Fernández González, no seu blog “Galicia Agraria” nun documentado post sobre a industria de galletas en Galicia nos principios do século XX. Aportamos a rica e moi completa información que achega profesor Fernández algunha pequena referencia da nosa autoria colocadas como notas. http://galiciaagraria.blogspot.com.es/2012/03/gall