O pasado mércores, 27 de xaneiro, na tardiña recibía a noticia, inesperada, do falecemento de Alberto Estévez Piña. Unha triste nova coñecida, por eses azares inexplicables, xusto diante da igrexa de San Domingos, á beira da súa casa familiar, no barrio homónimo a quen tamén eu estou ligado por proximidade e vivencias.
Non pretendo facer unha
biografía de Alberto Estévez Piña (1937-2021) nada máis lonxe do obxectivo deste post que so aspira a ofrecer unhas notas de recordo sobre a súa figura. Integrante dunha familia que
viviu sufriu a represión caínita da postguerra como lembraba nun fermoso e
emotivo artigo publicado no libro das festas de San Telmo de 2006 dedicado ao
seu avó, Ulpiano Piña, boticario en Cuba e en Tui, exiliado pola súas ideas
republicanas. Tamén nun dos seus blog “La guerra civil en Tui” temos un relato
intenso e vibrante daqueles terribles tempos de represión con moi interesantes
datos. Tamén en Tudensia recollimos, no seu día, referencias xornalísticas
sobre Ulpiano Piña e a súa familia, narradas algunhas polo propio Alberto: http://tudensia.blogspot.com/2011/06/ulpiano-benito-pina-farmaceutico-en-tui.html
Nos programas das
festas de San Telmo ten publicado máis dunha ducia de traballos sobre historia
e crónicas sobre Tui e as súas xentes. Nas redes sociais atopou Alberto Estévez,
nos últimos anos, un novo espazo de actividade, especialmente en facebook, para
ofrecer os seus, sempre interesantes, coñecementos e opinións.
Completamos este post cun par de
notas, baseadas mais en lembranzas que en datos, para rememorar a súa inestimable
achega á nosa cidade.
Correspondente do
xornal “Faro de Vigo” durante vinte anos, comezou no ano 1962, as súas crónicas
recollen a vida tudense naqueles tempos da transición política, dos primeiros
concellos democráticos, dos novos movementos sociais que xurdían en tantos
lugares e sectores, do dinamismo que impregnaba a vida colectiva con renovados
folgos, con numerosas e intensas entrevistas aos persoeiros da vida local... as
súas crónicas son unha fonte de coñecemento daqueles anos que cómpre lembrar.
Este mesmo espírito de cronista podemos coñecelo nos diversos blogs que, con
maior ou menor orixinalidade, ten publicados, citamos entre outros os seguintes:
http://albertoestvezpiaenlaprensa.blogspot.com/
http://laguerracivilentuy.blogspot.com/
http://lsruinasdelteatroprincipaldetuy.blogspot.com/
http://albumdeprensadealbertoestvezpia.blogspot.com/
Fillo de libreiro
portugués, Alberto Estévez de Figueiredo de Vilanova de Cerveira, asentado en
Tui, cunha inesquecible libraría-papelaría na Corredoura, que na miña lembranza
está asociada aos lotes de selos usados, procedentes de países estranxeiros,
que mercaba naquel establecemento e que enriquecían a colección familiar, cos
que voaba a imaxinación a lugares tan afastados como Mozambique. Desta herdanza
familiar ven a paixón de Alberto Estévez Piña polos selos e polos sobres
franqueados asi como o seu interese por todo o que ten que ver cos nosos
veciños de Portugal, tendo implicación en varios proxectos de colaboración
cultural mutua. Foi tamén correspondente de prensa en terras portuguesas.
Animador de múltiples
actividades na nosa cidade, sinalarei unicamente a súa participación na organización
das festas de San Telmo. No ano 1964 auspicia a celebración da coroación da
raíña das festas, unha auténtica gala no Teatro Principal que contaba con
prestixiosos mantedores como Álvaro Cunqueiro, Celso Emilio Ferreiro ou Xosé Filgueira
Valverde ata o ano 1971. Formando parte da Comisión das festas que presidía o
seu amigo Carlos Dagá Escribano, nos anos 1972 e 1973 dan un gran golpe de
efecto coa presenza en Tui das “Very Girl’s Majorettes” de Xenebra- Suíza e no
ano seguinte as “Timbaleras de Barcelona y Majorettes de Rayo-Visión”. Aínda
lembro a expectación que suscitaron os seus desfiles polas rúas tudenses e os
aplausos que recollían. Daqueles anos son tamén os espectáculos de maxia e
ilusionismo que realizaba, no programa de festas de San Telmo, no cine Bolívar,
inaugurado había pouco, e que deixaban atónita a concorrencia infantil.
Lembrar tamén a súa
dedicación pioneira ao mundo cinematográfico. Julio Pérez Perucha, presidente da
Asociación Española de Historiadores do Cine, escribiu: Pese a corta y
amateur, la trayectoria de Estévez Piña nos dejó dos filmes de referencia por
su calidad, innovación y compromiso. “A Romería da Morte”, es un documental que
trata la fiesta tradicional de Santa Marta de Ribarteme, en la que los vivos
desfilan dentro de ataúdes para cumplir promesas. Más allá de su valor
etnográfico, destaca lo arriesgado del lenguaje audiovisual de este filme,
mérito que le valió el Premio Ramón Daga a la investigación de las nuevas
utilizaciones del lenguaje cinematográfico en la comunicación social. Contaba
con música de Miro Casabella e recibiu o primeiro premio no IV Certamen de Cine
Aficionado de Vilagarcía en 1976. Podemos visionar este documental en Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=fmyn0ahzPZ8
A segunda película é “Después
del silencio” do ano 1978, é, seguimos recollendo as palabras de Pérez
Perucha, es un retrato político de la sociedad gallega en los primeros años
de la democracia española, con sus traumas e ilusiones. Ambos filmes esta
realizado en Super8, que naqueles anos setenta animou a moitos cineastas
amateurs a pasar das películas familiares a outro tipo de gravacións. As dúas
películas foron recuperadas e proxectadas no Festival Filminho, en Vilanova de Cerveira, no ano 2008, no
decurso dunha homenaxe de recoñecemento a Alberto Estevez Piña como cineasta
vocacional ou no festival “Primavera de cine” de Vigo no ano 2016 (temos tamén
en Youtube dispoñible o coloquio posterior á proxección coa súa presenza:https://www.youtube.com/watch?v=X6R6leW0y2Q&feature=youtu.be&fbclid=IwAR0cHVmezDgEI7IsHSW0ZtQGJjxItmbIrRiJy2w8ccHecQJ6XbFTAMRIkwc)
Estas liñas queren lembrar
a Alberto Estévez Piña e patentizar a súa inesquecible achega á vida local,
guiada pola paixón que sentía poa súa cidade, como el mesmo escribe nun dos seus
blogs: Este blog que te ofrezco amigo lector, tiene el propósito de dar a
conocer, un poco más, una parte de la historia de mi ciudad, de nuestro querido
Tuy; ese Tuy, arropado de un marco cultural, histórico, paisajístico y
monumental que, poco a poco, quizás se esté olvidándose y perdiéndose (...) que
está oscureciéndose, apagandose con el paso del tiempo la memoria ciudadana.
Pero será muy difícil, para muchos tudenses olvidar a los amigos, a los
compañeros ejemplares, que perdieron sus vidas en una fría mañana en la alameda
tudense... Perdonemos, olvidemos todo; pero defendamos con todas nuestras
fuerzas lo que nos pueda quedar de los singulares valores de Tuy; como ciudad
milenaria, fronteriza y ciertamente encantadora, adornada de naranjos y
limoneros; de la que todos los tudenses, tenemos que sentirnos orgullosos.
Para os seus fillos,
familiares e amigos as nosas condolencias.
Mil gracias por vuestras palabras de cariño hacia mi padre.
ResponderEliminarAnxela