Hoxe sábado, 10 de agosto de 2019, a cidade de Tui
acollerá unha nova edición do Descenso Internacional do río Miño, unha proba
deportiva que cada ano se consolida como referente do deporte da piragua en
Galicia pero tamén como un importante recurso turístico. Así foi recoñecido o
pasado ano coa declaración, pola Xunta de Galicia, do Descenso do Miño como
festa de interese turístico galego.
Celebramos este ano
o 55 aniversario do inicio desta proba e a XLVIII edición deste Descenso
(debido a que entre os anos 1969 e 1977 non puido celebrarse esta competición por
diversos problemas de orzamento) e dende este bloque queremos lembrar os inicios deste evento deportivo, rememorando especialmente a súa primera edición o 23 de agosto de 1964.
Achegarse aos
inicios do Descenso do río Miño é tamén un xeito de achegarse aos importantes
esforzos da sociedade tudense pola valorización e aproveitamento do río Miño. A
perdida das condicións de navegabilidade deste tramo do río, a desaparición do
tráfico fluvial, especialmente o seu último capítulo o promovido polas
serrarías repartidas polas súas ribeiras, deixaron unicamente en vigor o
aproveitamento da pesca do Miño. Un proceso que abrangue a primeira metade do
século XX. A mellora das
condicións socio-económicas de España cos primeiros pasos do proceso de
desenvolvemento do país no últimos anos da década de 1950, implican tamén novas
posibilidades para o lecer, para o impulso do deporte e o turismo.
Os precedentes que
nos conducen á primeira edición do Descenso están ligados ao proceso de
valorización do río Miño para a practica deportiva e o impulso a creación dun
clube náutico na cidade.
A través do Boletín
de Información do Centro de Iniciativas y Turismo de Tui, de cuxas páxinas recollemos a información, coñecemos que nos anos
previos á celebración do primeiro descenso existían diversas iniciativas de
carácter deportivo que tiñan como obxecto promover as posibilidades que o río
Miño, ao seu paso por Tui, ofrecía para a práctica do deporte e as conseguintes
oportunidades turísticas que abría para a cidade e as súas xentes.
O Club Náutico de
Tui foi creado, cunha comisión xestora, no ano 1960 por un grupo de entusiastas tudenses coa colaboración
especial do Comandante da patrulleira “Cabo Fradera”, Eduardo Martínez de la
Calleja, que promove a súa creación e xestiona a consecución das primeiras
embarcacións ao servizo do Clube. Martínez de la Calleja é un dos artífices
deste proceso de promoción do noso río e asi foi declarado, en abril de
1961, fillo adoptivo de Tui pola Corporación Municipal, entregándolle a
distinción nas festas de San Telmo de 1962.
En outubro de 1960
tivo lugar “patrocinada por el Sr.
Ayudante de Marina una interesante prueba piragüista de ascenso y descenso del
río Miño, en su tramo Tuy-Salvatierra-Las Nieves”. A pesar de la inclemencia de
tiempo y la dureza del recorrido –fueron superados los 14 “rayones”- la prueba
ha constutuido un rotundo éxito”
O 28 de xaneiro de
1961 se elixe a Xunta Directiva do “Club Náutico de Tuy” que substitúe á
provisional con esta composición:
- Presidente: Comandante Lancha “Cabo Fradera”
- Vice-presidente: Alcalde de Tui
- Secretario: José L. Romaní González
- Tesoureiro: Alberto Ballesteros Ballesteros
- Comodoro: Rogelio Núñez Pascual
- Vogais: Juan J. Oliveira Vieitez, Alfonso F. Lage Fernández e Pelayo Fernández Fernández.
Aínda que as
dificultades son moitas e determinan
dubidas sobre a súa viabilidade, en abril de 1961, o Club Náutico
organizou diversas regatas internacionais, que contaron coa participación do
Club Náutico de Viana do Castelo, Club Mocedades da mesma cidade portuguesa, Club
Náutico de Vigo, Escuela Naval Militar de Marín e o clube anfitrión, o Club
Náutico de Tui. Disputouse o Trofeo Fradera na categoría de snipes, Copa
Pepsi-Cola na modalidade de “yolas” e finalmente unha proba de “outrigger”
completando a xornada unha competición de motonáutica.
O xa citado Boletín
do CIT informa no seu número de maio de 1961:
“El Club Náutico de Tuy es ya una realidad,
que estimamos interesantísima para el porvenir de la ciudad. Oficialmente
constituido con la autorización debida de los organismos competentes, tiene ya
en propiedad varias embarcaciones, más la promesa de otras donadas por
Entidades Estatales (…) Ha llegado el momento
de comenzar la segunda fase de su puesta en marcha, mediante la
captación de mayor número de socios, sobre todo, propietarios-fundadores, para
abordar el proyecto de su edificio social, bar, piscina, etc.
Para ello se ha realizado un serio estudio económico,
basado en un capital inicial de 500.000 pesetas, de las cuales 330.000 aporta la Delegación Nacional de
Deportes (165.000 a fondo perdido) que revierten a favor de los socios
fundadores asi como el material deportivo.
Las cuotas en un
principio acordadas son las siguientes:
Propietario-fundador, 50 pesetas mensuales (aportación
inicial no inferior a 500)
(Socio de) Número, 35 pesetas
Transeúntes, 60 pesetas
Deportivos, 8 pesetas”.
Pese as
expectativas que recollía esta noticia o Clube non acababa de despegar tanto a
nivel organizativo como deportivo. Asi que na primavera de 1961 lógrase a súa
definitiva posta en marcha coa chegada á presidencia da súa directiva do
empresario tudense José González García, que será o gran promotor e
patrocinador durante varios anos da actividade do Club Náutico tudense.
Recollemos a crónica do Boletín do CIT:
“gracias a la decidida y generosa
intervención de nuestro buen amigo don José González García, esta manifestación
náutica de la vida tudense, tan elogiada por turistas y veraneantes, ha entrado
en una activa etapa de realizaciones e iniciativas (…) Es obligado destacar la
celeridad con que el Sr. González ha adquirido el local más adecuado,
estratégicamente situado al lado del río y frente a Cuartel de Marina –antiguo
almacén de serrerías- dio las ordenes oportunas para comenzar las indispensables
obras de adaptación que lo convertirán muy pronto en su sede social, con los
servicios del caso: salón-bar, oficinas, almacén para barcos, etc.”
O 11 de maio de
1962 ten lugar unha Xunta Xeral onde dimite a anterior directiva, asumindo a
presidencia José González ao que acompañan na Xunta Directiva: M. Cela, López (D.
Manuel), Ballesteros (Alberto), Pedro de Miguel, Sistiaga, Molina y Gómez (don
Wenceslao). “También por aclamación y a
propuesta de la Presidencia fue nombrado Presidente Honorario, con voz y voto,
el actual comandante del “Cabo Fradera”, don José Estrán, en vista de las
facilidades que, en todo momento, viene prestando a las actividades del Club”
Con motivo das
festas do Carme dese mesmo ano, o Clube promove durante tres xornadas diversas
competicións deportivas nas augas do río Miño, e finalmente o 12 de agosto de
1962 tivo lugar o acto oficial de inauguración das súas instalacións coa
presenza de autoridades civís e militares e que congregou a numerosos veciños.
Amais dos actos protocolarios tiveron lugar diversas probas de motonáutica e
esquí acuático.
Daquela o Club
contaba con varias seccións deportivas:
-
Vela, con sete “snipes”
-
Piragüismo con 14 canoas
-
Remo, que dispuña de 10
embarcacións de recreo e un out-riger de oito e timonel
-
Natación
-
Pesca
-
Motonáutica, con varias
fuerabordas
No decurso do acto
de inauguración o Presidente do Club “terminó prometiendo que en el próximo año se celebrará
la primera prueba internacional de descenso del Río Miño en piragua, -idea que
le fue sugerida por el Excmo. Sr. Gobernador Civil (José González-Sama
Garcia)-.”
Aínda no ano 1963
organiza un II Descenso, continuidade do celebrado dous anos antes, na que participaron,
entre outras tres piraguas do Náutico tudense; “clasificándose en la calse turismo, en primer lugar, la C-2 “Randufe”
tripulada por Antonio López y José Juan Fernández; en segundo, la C-2
“Rebordanes” de Ramón Areses y Manuel López; la K1 de Jaime González se
distinguió por se una de las pocas que no ha sufrido vuelco en todo el
recorrido de la prueba”. Tamén participaban
José García e Juan Cendón.
Haberá que agardar ata o 23 de agosto de 1964 en que tivo lugar o primeiro “Descenso
del tramo Internacional del río Miño” que se dividía en dúas etapas: primeiro
de Salvaterra ata Caldelas, onde tiña lugar un descanso e comida campestre, e
de seguido a segunda etapa dende Caldelas ata a Ponte Internacional de Tui onde
estaba situada a meta.
Recollemos do
Boletín do CIT o relato da xornada:
A las nueve de la mañana de domingo se concentraron todos
los participantes en el edificio del Ayuntamiento y seguidamente se inició el
desfile de los piragüistas hasta la Corredera, presididos por la comparsa de
Gigantes y Cabezudos, gaitas de país y grupos de troboadas de ambas riberas del
Miño (…) desde la plaza de la Inmaculada, por carretera, se formó la inefable
caravana, modelo de organización, hasta Salvatierra en donde fue recibida entre
estampidos de cohetes y sones de gaitas.
En tanto se llevaban a efecto los preliminares de la
prueba a orillas del Miño, celebrose una animada romería en la plaza del
Castillo, durante la cual se aprovecharon los excursionistas para saborear el
fino y delicioso albariño.
A las doce y media se dio la salida a las 49 piragüas,
siendo presenciada desde la torre del Castillo por destacadas personalidades,
presididas por el Excmo. Sr. Gobernador Civil de la Provincia, D. José
González-Sama, verdadero promotor de la prueba. Numerosos fotógrafos,
periodistas, equipos de NODO y Televisión Española captaban las incidencias del
descenso y las soberbias panorámicas de esta bella comarca (..)
La primera etapa hasta Caldelas resultó durísima, debido
a la calidad de los participantes y a las dificultades del trayecto, problado
de peligrosos rápidos.
La llegada fue apoteósica. A la una de la tarde
comenzaron a hacer su aparición las primeras piragüas ante la meta, situada en
medio del río. En el sprint final, mantenido codo a codo, se proclamó vencedora
la tripulada por Como - Miguel de “Virgen de las Mareas” de Avilés, sobre la
integrada por Juanjo – Antonio, del “Club Náutico” de Tuy. La gran masa de
aficcionados congregada en ambas
márgenes alentó y aplaudió entusiasmadamente a los participantes, que fueron
obsequiados con collares de flores por bellas señoritas, mientras las gaitas
invadían con sus notas la ribera del Miño en contrapunto al retumbar sonoro de
las troboadas.
Bajo la arboleda del Parque tuvo lugar la comida
campestre a la que asistieron las primeras autoridades provinciales y
representantes portugueses. Durante la fiesta popular fueron muy aplaudidos el
Rancho de Ganfei y el grupo folklórico “Froles Mareliñas”.
A la hora prevista, seis de la tarde, se dio la salida a
los piragüistas para cubrir la segunda etapa, Caldelas – Puente Internacional
de Tuy, cuyo itinerario estaba jalonado de ingentes muchedumbres que
festoneaban las dos orillas miñotas (…)
La ovación tributada por el público a los vencedores y
participantes que a ritmo acelerado entraban bajo los arcos del Puente, estuvo
acorde con la magnitud del esfuerzo desplegado por los atletas. Sinceramente
colosal.
Finalizada la tarea del Jurado, se celebró en el
estupendo Parque del Club Náutico la entrega de trofeos a los vencedores en las
distintas categorías, siendo presidido el acto por el Subsecretario del
Ministerio de Información y Turismo, D. Pio Cabanillas, al que acompañaban
todas las autoridades provinciales y locales, alcaldes de los Ayuntamientos del
Bajo Miño y nutridas representaciones españolas y portuguesas.
Seguidamente la directiva del Club obsequió con un
“lunch” a los invitados y participantes, terminado el cual, fue quemada una
espectacular colección de fuego acuático, a la moda de Viana do Castelo, que
llamó poderosamente la atención a la nutrida concurrencia. Como broche final de
tan extraordinario acontecimiento tuvo lugar una animadísima verbena
Nesta primeira
edición participaron os clubes: Virgen de las Mareas de Avilés, Grupo Cultural
Covadonga de Gijón, Náutico Ensidesa de Avilés, Mar de Avilés, Los Rápidos de
Arriondas, Organización Juvenil Española de Madrid, Fuvial de Lugo, Naval de
Pontevedra y Náutico “San Telmo” de Tui; en total 48 embarcacións, 18 de K2, 12 de K1
e outras 18 de C2.
Foron os campións
absolutos desta primeira edición do Descenso do Miño os palistas do Club Virgen
de las Mareas de Avilés, Como e Miguel, cun tempo de 1 h 12 m 43 s, na categoría de K1 resultou gañador Luis
García Blanco del Grupo Cultural Covadonga cun tempo de 1h 16 m 55 s. Na categoría de canoa resultou gañadora
a parella tudense, Juanjo e Antonio cun tempo de 1h 23 m 14 s. Por clubes foi gañador o Virgen de las Mareas de Avilés cun
tempo de 2 h. 29 m. 23 s.
Cómpre lembrar o
papel desenvolvido na organización deste Descenso, amais do presidente José
González, polos tudenses Manuel López Lorenzo, José Manuel López Laborde,
Pelayo Fernández e Javier González. Esta equipa foi a auténtica artífice, cos
apoios institucionais e da Federación Galega, das primeiras edicións do
Descenso.
O xa mencionado
Boletín do CIT tudense proclama no seu número de setembro de 1964: “El I Descenso de piragüas en el tramo
internacional del Miño, entre Salvatierra y Tuy con descenso y popular fiesta
en Caldelas tuvo amplio y merecido eco en la prensa y otros medios de
información. Alcanzó esta prueba, en su primera versión, tal éxito y
resonancia, incluso entre los mismos participantes, que en realidad vino a
descubrir a muchos indocumentados o escépticos, el extraordinario porvenir que
esta zona del Miño encierra para una serie de deportes náuticos, muy
especialmente para las modalidades de piragüismo, remo, motonáutica y esquí
acuático”
Pero as actividades deportivas non remataban co descenso, senón que dende o Club Náutico se incentivaban outras proezas deportivas, como recolle cunha fotografía o Boletín do CIT de setembro de 1964:
Pero as actividades deportivas non remataban co descenso, senón que dende o Club Náutico se incentivaban outras proezas deportivas, como recolle cunha fotografía o Boletín do CIT de setembro de 1964:
O Descenso
continuou celebrando novas edicións. A segunda o 22 de agosto de 1965 con 64
embarcacións, de España e Portugal, nesta edición estivo presente o Ministro de
Información e Turismo, Manuel Fraga Iribarne, que presenciou a chegada á meta e
presidiu a entrega de trofeos. No ano 1966 foi o 21 de agosto coa participación
de 82 barcos, sendo a última ocasión en que se disputaron dúas etapas, tamén o
ministro Fraga Iribarne estivo presente, neste caso presenciando o desfile dos
palistas na súa saída cara Salvaterra. O 27 de agosto de 1967 celebrouse a
cuarta edición incrementando o número de embarcacións ata as 94. A quinta edición desenvolveuse o 25 de agosto
de 1968 superando el centenar de barcos participantes. Por mágoa como xa foi
comentado os problemas de financiamento impediron a continuidade do Descenso
ata o ano 1977, en que a organización foi asumida polo Club Remo do Miño,
presidido por José Antonio del Barrio e con Manuel Piña como tesoureiro. Será
no ano 1980 cando a organización pase ao Club Kayak Tudense que continua actualmente
ao fronte deste Descenso do Miño, coa colaboración permanente do Concello de
Tui e outras entidades públicas e privadas.
Unha festa deportiva enriquecida,
nos últimos anos, co descenso popular e coa denominada “Festa do Miño” cun
programa gastronómico e festivo, que reúne en Tui a milleiros de persoas.
Esta xornada
arredor do Descenso do Miño pon de manifesto as potencialidades do río Miño a
seu paso por Tui, que ofrecen enormes posibilidades polos seus valores
medioambientais, paisaxísticos, culturais, deportivos, de lecer, etc. A creación
na nosa cidade dun espazo de divulgación sobre o río Miño (aínda non existente
na ribeira galega) posicionaría á nosa cidade e ofrecería una novo atractivo á
súa visita.
Dende este blogue o noso recoñecemento ao traballo realizado ao longo deste 55 por numerosos tudenses, a inmensa maioría anónimos, para a organización do Descenso do Miño que tanta sona ten acadado e por lograr que todos os cidadáns de Tui sintámonos orgullosos deste evento deportivo e festivo.
Feliz Descenso!!
Comentarios
Publicar un comentario