Nas últimas décadas
do século XIX e as primeiras do XX numerosos tudenses tiveron de emigrar lonxe
destas terras miñotas; moitos deles tiñan como destino á República Arxentina.
Carecemos aínda dun achegamento a este proceso migratorio que nos permita
coñecer a magnitude deste movemento e as súas consecuencias. Sabemos que en
1917 foi fundada a “Casa de Tui” en Buenos Aires coa presidencia de José San
Martín Fernández, e aos poucos anos, en 1922, a “Sociedad Caldelas de Tuy” (hoxe
reunificadas, xunto a outras agrupacións, na “Asociación Mutual,
Cultural y Recreativa Tuy Salceda”) testemuñando a capacidade deste
colectivo que ven de cumprir cen anos de traxectoria.
Son numerosos os nomes
de persoeiros de orixe tudense que realizaron, andando os anos, unha
significativa aportación a aquela terra de adopción. Nomes como Manuel Prieto
Marcos, Martín Spuch Martínez, Prudencio Areal Alonso, Manuel Pérez y Pérez ou
Tirso de Lorenzo… merecen ser lembrados dende esta vella cidade tudense da que
eran oriundos.
Tirso Lorenzo
Rodríguez naceu en Tui o 15 de febreiro de 1877, fillo de Manuel Lorenzo e
María Benita Rodríguez. “Soy hijo de Galicia, escribirá, con la lealtad de
quien siente respeto acendrado por la condición de su origen y un cariño
entrañable por la naturaleza y los fervores íntimos que presidieron sus
primeros pasos en la vida. Mi infancia se acusó en aquella hermosa tierra
aromada por las resinas de los pinares y por el tónico penetrante de algas y
mariscos”.
Fillo do perito
agrónomo Manuel Lorenzo Rodríguez e irmán de Amadeo, Benigno e Venancio Lorenzo
Rodríguez, éste último destacadoo dirixente politico local en Tui –foi alcalde
entre 1894 e 1896 e logo en 1909- como representante dos intereses de Ezequiel
Ordoñez, o deputado conservador do distrito tudense durante décadas.
Estudou no Seminario
tudense aínda que consta que o seu título de bacharelato foi expedido polo
Instituto de Pontevedra, na especialidade de artes e letras. Nalgunhas
biografías se indica que tras a súa saída do seminario emigrou para a outra
beira do Atlántico, pero posiblemente antes estivo na capital de España, pois temos
noticias de que en 1896 era membro da redacción de “El Nacional” e “La vida
comercial “en Madrid, testemuñando xa dende a mocidade a súa dedicación ao
mundo do xornalismo.
A primeira
información que posuimos de Tirso Lorenzo nas terras arxentinas é a fundación e
dirección do xornal “El Heraldo” da cidade de porteña de Lincoln en 1902,
perdurando neste proxecto nove anos ata o 1911. Posteriormente pasa a colaborar
na redacción de “La
Argentina ”, “La mañana”, “La tribuna” e “Mundo Argentino” de
Buenos Aires.
Foi especializándose
como critico literario, colaborando en diversos medios como “La Nación ”, “Caras y caretas”,
“Novela semanal”, etc chegando a editor xefe da revista literaria “El Hogar”
Ao longo da súa
traxectoria foi membro do Circulo de la Prensa , Ateneo
Ibero-americano, Sociedad Argentina de Editores, Biblioteca y Museo América,
etc.
Ten editado diversos
libros, moi ben acollidos en xeral pola critica: “Antología de motivos
poéticos” (Paris, 1928) onde realiza una escolma temática de poemas mesmo
figurando cinco composicións propias, “Acción hispanista” (1932) que recolle
unha conferencia no Ateneo Ibero-americano o 4 de xullo de 1931, “El celibato
del Dr. Adonis”(1932) unha colección de contos; “El crimen de aquella mujer” (1933); “Nuevos
horizontes del idoma” (1936), onde reflexiona sobre o idioma español en
América. Outras obras son: “Santos
laicos”, “Categoria artística del dibujante”, “El ajedrez en el tablero y en la
vida” (1935), “Los valores de la raza” o “Los eternos motivos poéticos”.
Foi Presidente da
primeira Casa de Galicia, que deixa para dedicarse á vida xornalística.
Participa, xunto a tantos outros emigrantes na vida social e política arxentina
colaborando, por exemplo, no “Comité hispano argentino" que propiciou a
candidatura de Hipólito Irigoyen – lider da Unión Cívica Radical- para a presidencia de la República no seu segundo
mandato no ano 1928. Froito desa campaña é o folleto “El doctor Hipólito
Irigoyen y el ideal hispanoamericanista” que recolle unha das súas conferencia
en aopoio ao lider da UCR.
Ao estoupar a Guerra
Civil española retoma a vida societaria e asume a defensa da causa republicana,
sendo un dos responsable do Centro Republicano Español, cuxa presidencia asumiu
accidentalmente, colaborou activamente no Ateneo Pi y Margall, que dirixia Luís
Jiménez de Asúa, e foi responsable da
dirección de “España Republicana”, neste xornal redactaba a sección fixa “Fuego
graneado”, dende a que se destacou como un dos maiores defensores da democracia
española na capital arxentina.
A súa sinatura
aparece en numerosos manifestos no marco das campañas de apoio á República ou
de denuncia das actuacións das tropas franquistas co apoio de Italia e Alemania.
Asi nun publicado no xornal “El Diario” o 25 de xullo de 1937 asina xunto a
Maruja Mallo, Margarita Xirgu, Basilio Álvarez, Eduardo Blanco-Amor,
Faleceu o 12 de xullo
de 1943 na cidade de Buenos Aires sendo soterrado no cemiterio do Oeste
No seu libro “Antología
de motivos poéticos” publica ata seis poemas da súa autoría, entre eles o
seguinte:
Enigma
¿Por qué bajo el velo
de los desaliños
de almitas exentas de
penas y agobios
en un instintivo
placer de los niños
juegan a los novios?
Extraño desvío del
infantil candor...
¿Será por las mismas
razones obscuras
que siempre los
novios que ofusca el amor
parecen criaturas?
En vano de tales
pueriles desvíos
remueve el secreto la
ajena impaciencia;
para los del alma,
locos desvaríos,
nunca hallaron clave
ciencia ni experiencia.
Hay un raro enigma en
tales empeños
que nunca el ingenio
logró descifrar
¿Por qué asi
trastuecan grandes y pequeños
los graves papeles
del juego de amar?
¡Oh la fascinante
ingenua obsesión
que edades complica y
almas compromete!
¿Será que en la vida
no es más que un juguete
nuestro corazón?
Comentarios
Publicar un comentario