Confrarías e rigor histórico

A chegada anual das festividades litúrxicas da Semana Santa son unha excelente oportunidade para afondar nas diversas tradición locais relacionadas con estas datas, pois posúen unha alongada historia e conservan un patrimonio cultural, material e inmaterial, digno de coñecemento e valorización. Ao longo do tempo as confrarías e irmandades promoveron, entre outros moitos aspectos, ás celebracións, especialmente ás procesión da semana maior do cristianismo, e foron un instrumento de axuda e cohesión social que segue manténdose como un os aspectos da identidade colectiva de moitos pobos e cidades.

Debuxo da Semana Santa de Tui de Gonzalo Álvarez Besada

Animados, de seguro, por este encomiable espírito se celebran na vila de Baiona diversas actividades conmemorativas do 450 aniversario da fundación da Irmandade da Santa Casa de Paz e Misericordia, creada o 5 de abril de 1574. Os titulares da prensa local nestas ultimas xornadas repiten que trátase da confraría decana de Galicia (Faro de Vigo, 27.03.2024) ou a confraría veterana de Galicia (La Voz de Galicia, 20.03.2024).

Cando recorremos á historia como “timbre de gloria” dunha tradición, dun costume, dun ben inmoble, etc. cómpre unha documentación acreditativa e o máximo rigor na análise dos datos e nas conclusións ás que chegamos. Tanto a Irmandade de Baiona como o propio Concello na súa calidade de promotor deste aniversario amosan a eiva dun localismo sen fundamento ao falar da antigüidade desta congregación baionesa, afirmando a súa condición de decana de Galicia

Abonde citar datos referidos á confraría do Cristo de Ourense, datada en 1411, á Confraría do Rosario de Santiago de Compostela, fundada en 1516, ou ás diversas confrarías da Vera Cruz documentadas en Galicia ao longo dos séculos XV e XVI. Xeograficamente mais próxima está a Irmandade da Santa Casa de Misericordia tudense fundada en 1542 na igrexa de Santa María da Oliveira. Aos poucos anos tivo de mudarse á parte posterior da Catedral onde levantaron a capela da Misericordia, aínda hoxe conservada con numerosas reformas, que segundo a inscrición da súa portada renacentista levantouse en 1571 por Melchor Alonso Feal. Ao abeiro desta irmandade naceu en 1647 a Congregación do Doce Nome de Xesús, que xa en 1691 encárgalle ao escultor tudense José Bugarín unha imaxe do Nazareno. Na actualidade esta dúas entidades fusionáronse e seguen organizando anualmente os cortexos procesionais tudenses na Semana Santa. Son pois 32 anos os que preceden á fundación tudense á da vila de Baiona.

Abonden estes sinxelos datos para matizar, en aras do rigor e a veracidade, as información publicadas sobre a condición decana da confraría de Baiona, que non lle restan ápice algún a súa fecunda traxectoria histórica digna de recoñecemento e admiración.

As tradicións da Semana Santa en Galicia, con características de seu que non teñen que imitar ás expresión propias doutros territorios, testemuñan vellos costumes que non están referidos unicamente a un fenómeno relixioso senón que forman parte do noso acervo patrimonial, tanto material como intanxible, que precisamos valorar para coñecérmonos mellor, para asumir a nosa identidade colectiva forxada ao longo do séculos.

Nota: Este artigo foi enviado para a súa publicación ao xornal "Faro de Vigo" sen que fose finalmente editado

Emma Álvarez Besada a primeira tudense doutora en medicina

O legado dunha comunidade está conformado por un conxunto de bens materiais, que adoitamos denominar patrimonio, xunto cun amplo abano de elementos inmateriais que definen o seu carácter e a súa pervivencia no tempo. Entre estes bens intanxibles ou inmateriais ocupan un lugar non menor aquelas personalidades que ao longo do tempo teñen deixado unha pegada perdurable na memoria colectiva ou aquelas outras que, ás veces esquecidas ou non recoñecidas, expresan na súa traxectoria fitos senlleiros para a vida colectiva. Hoxe queremos recuperar dende Tudensia unha desas figuras olvidadas pero que no seu momento histórico tiveron unha pegada significativa na vida social e colectiva da nosa cidade e de alén dos seus termos xeográficos. As novas demandas sociais se expresan tamén na historiografía que investiga aos grupos sociais discriminados ou marxinados nos diferentes momentos do pasado. Retrato de Emma Álvarez Besada, foto da orla da Facultade de Medicina de Madrid, 1931 Unha revis...

A fábrica de galletas "La Peninsular"

Temos sinalado neste blog en diversas oportunidades o descoñecemento que posuimos da historia contemporánea de Tui fronte a outros períodos históricos moito mais investigados que a nosa historia mais recente. Aspectos como a vida política tudense na primeira metade do século XX seguen esperando un achegamento como tamén os procesos e dinámicas socias desenvolvidos no noso territorio. Hoxe ofrecemos en Tudensia un post sobre a fábrica de galletas “La Penínsular” que abrangue case medio século da vida económica tudense. Achegamos a información ofrecida polo profesor de historia económica da Universidade de Santiago de Compostela, Angel Ignacio Fernández González, no seu blog “Galicia Agraria” nun documentado post sobre a industria de galletas en Galicia nos principios do século XX. Aportamos a rica e moi completa información que achega profesor Fernández algunha pequena referencia da nosa autoria colocadas como notas. http://galiciaagraria.blogspot.com.es/2012/03/gall...

Lembranza agradecida a Xabier Añoveros

Onte á tarde, nos comezos de setembro, cando xa as horas diúrnas minguaron, o aire nos anticipa a proximidade do outono e as conversas se centraban nestas intranscendencias, recibín a triste noticia do falecemento, no Hospital Álvaro Cunqueiro de Vigo, de Xabier Añoveros Trías de Bes, navarro de berce, barcelonés de vida e traxectoria e tudense de corazón. “ Tuy (con i grego como adoitaba a escribir pois con este arcaísmo semellaba reflectir mellor a antigüidade da nosa cidade) es una ciudad de la que estoy enamorado desde hace muchos años ” e, como é propio dun noivo, a esta vella cidade lle ten dedicado horas, estudos, e moi especialmente un agarimo permanente centrado na súa querida “Casa da Canicouba”. O seu noivado e posterior matrimonio con Julia García-Valdecasas Salgado, filla da tudense Julia Salgado Peñarredonda, o ligou dende 1968 a este outeiro pétreo sobre o Miño, que é Tui. Non sei se foi a longa tradición tudense da familia de Julia, o rico arquivo da Casa da Ca...

Tudensia

Buscar este blog