En diversas oportunidades varios seguidores deste blog nos teñen suxerido elaborar un post que aborde á procesión de San Telmo e nomeadamente as imaxes que participan na mesma, unha tradición non tan antiga pero plenamente consolidada como unha das referencias do patrimonio inmaterial da nosa cidade.
No
último post publicado en “Tudensia” hai uns días ao falar da “barca” de San Telmo
recollíamos unha notas breves sobre as procesións que se celebraban en Tui para
honrar ao noso patrón san Telmo que reproducimos para contextualizar o contido
deste posto aínda co risco de reiteración:
As celebracións litúrxicas na festividade de san Telmo
chegan ata a metade do século XX centradas no culto catedralicio: vésperas
solemnes no día anterior, misas á primeira hora na igrexa de San Telmo,
procesión das reliquias e a continuación Misa Pontifical como música e sermón
solemne, para rematar á tarde coas Vésperas e a continuación a exposición
pública das reliquias de San Telmo e doutros santos conservadas no fermoso
altar relicario da catedral realizado en 1735 por Francisco Alonso de Castro.
Esta procesión coas reliquias unifica dous desfiles
tradicionais anteriores segundo recolle Suso Vila no seu libro “Corpo Santo,
san Telmo” (2009): por unha banda a que realizaba a Confraría de San Telmo, tal
como establecen as súas constitucións o segundo domingo despois de Pascua, coas
reliquias do santo pola zona da “coroa” da cidade, dende a Catedral ao convento
das Clarisas e retornando ao templo catedralicio. Paralelamente, segundo os
cerimoniais da catedral do século XVII na propia festividade se realizaba unha
procesión polo Cabido coas reliquias de San Telmo, ás que progresivamente se
incorporan outras, polas naves da catedral e o claustro. Posiblemente, conclúe
Suso Vila, a finais do XVIII desaparece a procesión da Confraría, restando
unicamente a celebrada polos capitulares tudenses.
Será en 1944 cando muden os costumes procesionais
relacionados con San Telmo, organizándose dende aquel ano a solemne procesión
na tardiña do luns de San Telmo que ten chegado aos nosos días. A este desfile
procesional se incorporan as imaxes que participaban tradicionalmente na
procesión do Corpus Christi e que agora coas novas normativas das autoridades
eclesiásticas deben deixar lugar unicamente á custodia co Corpo de Deus.
Así pois dende ese ano 1944 comeza a procesión de San
Telmo acompañada, como cita a propaganda daqueles anos, polos “patronos dos
antigos gremios” aos que progresivamente se irán incorporando outras imaxes de
devoción e os santos titulares das diversas parroquias tudenses. Hoxe logo do
oitenta anos esta procesión é a grande cita festiva tudense á que concorren
milleiros de persoas.
Unha procesión que suscita enorme interese pola súa singularidade pois resulta certamente excepcional o número de imaxes que se integran neste desfile procesional. Un número que vai evolucionando co paso dos anos, tanto no número como na súa composición. Así Ernesto Iglesias Almeida no seu libro “La Cofradía de San Pedro González Telmo: patrono de la ciudad de Tui y su obispado” (2001) recolle ata 29 imaxes que acompañaban a San Telmo, aínda que na actualidade o número ronda anualmente as 24 imaxe
s.
Cabe
sinalar tamén como nas última décadas se teñen incorporado a este cortexo a
practica totalidade das imaxes dos patróns das diferentes parroquias do noso
municipio así como San Teotonio, procedente da parroquia de Ganfei – Valença,
ou San Paio, que chegan dende a súa terra natal na parroquia de Albeos en
Crecente.
Respondendo
á petición de varios seguidores deste blog achegamos unha relación das imaxes
que actualmente figuran nesta procesión de San Telmo na tardiña do seu día
grande. Achegamos hoxe unha simple relación coa súa imaxe correspondente, para
outro momento queda un comentario sobre a iconografía de cada imaxe e a
historia de cada un destes santos e Virxes que acompañan a San Telmo na súa
solemne procesión.
Patróns
dos antigos gremios
San
Crispín e san Crispinian, patrón do gremio dos zapateiros (coa súa confraría
fundada en 1618).
San
Bieito, patrón do gremio dos xastres (confraría creada en 1689)
Noutros
anos teñen participado nesta procesión tanto San Sebastián, patrón do gremio
dos tecedores (coa súa confraría fundada en 1686) como San Lourenzo, patrón do
gremio dos ferreiros, ferradores, caldeireiros, cerralleiros e latoeiros (a súa
confraría foi creada en 1669) portado polos Bombeiros Voluntarios de Valença
Santos
de devoción
Santa Teresita de Liseux
San
Cristovo, patrón dos condutores
San
Caetano
San Xián
San Xoán Bautista
San
Xosé
Nosa
Señora da Luz – Candeloria
Nosa Señora do Carme
San Lourenzo, portado polos bombeiros voluntarios de Valença
San
Paio de Albeos - Crecente
San Teotonio da freguesia de Ganfei en Valença
Patróns das parroquias tudenses
Santa
Mariña de Areas
Santiago
de Malvas
San
Xoán Bautista de Paramos
Santa
Comba de Ribadelouro
San
Miguel de Pexegueiro
Arcanxo
San Miguel de Pazos de Reis
San
Bartolomeu de Rebordáns
Nosa
Señora do Rosario de Areas
Nosa
Señora de Fátima de As Bornetas - Randufe
Nosa
Señora da Guía de Randufe
Nosa
Señoras das Dores copatroa de Guillarei
Nosa
Señora do Camiño de Rebordáns, no seu carro.
Dos santos titulares das parroquias tudenses restan por participar, nos últimos anos, a imaxe de Santiago titular da parroquia de Baldráns e de San Martiño de Caldelas.
E
finalmente San Telmo, presidindo este desfile procesional.
Comentarios
Publicar un comentario