Ir al contenido principal

O antigo Hospital e Inclusa (actual Edificio "Francisco Sánchez") cumpre hoxe cen anos

Neste ano 2023 a cidade de Tui vive diversos aniversarios de interese, especialmente o referente ao cuarto centenario do falecemento do egrexio médico e filósofo tudense, Francisco Sánchez, sobre o que nos ocuparemos en datas próximas.

https://www.facebook.com/fotosantiguastuy/photos

Centrará hoxe a nosa atención outra significativa efeméride, o centenario da inauguración do Hospital e Inclusa de Tui celebrado o 1 de maio de 1923, hai hoxe cen anos, que culminaba un longo proceso de construción deste edificio. Na actualidade este antigo hospital é o Edificio “Francisco Sánchez” coñecido popularmente como Área Panorámica de Tui. É pois unha feliz oportunidade para realizar unha aproximación a historia deste edificio emblemático da nosa cidade. Un edificio creado para acoller as instalación do hospital e da casa de expósitos, ou inclusa.

A historiografía ten abordado nas últimas décadas aspectos da historia social pouco atendidos tradicionalmente. O tema da marxinación social é un deste aspectos, e neste ámbito á atención á infancia e concretamente ao expósitos ou nenos abandonados é un dos aspectos que suscita máis investigacións.

Un dos aspectos máis interesantes ao tratar este tema é que estamos diante dun fenómeno, ao igual que no resto de Europa, basicamente urbano. No rural non existía practicamente a exposición ou abandono de nenos e para os existentes en moitas oportunidades existía un reparto dos custes da súa asistencia entre os veciños.

Ata ás últimas décadas do século XVIII a única inclusa existente no reino de Galicia era o Hospital Real de Santiago de Compostela. A Casa de Expósitos dese Hospital centralizaba un sistema asistencial para toda Galicia. “La inclusa del Hospital Real de Santiago asistía a niños abandonados de prácticamente todo el territorio gallego, principalmente de las áreas urbanas (A Coruña, Betanzos, Ferrol, Pontevedra, Vigo) y zonas más pobladas (Rías Baixas y valles occidentales) y en menor medida en las áreas orientales. Entre 1661-1865 acoge a casi 100.000 expósitos que son enviados a lactar con nodrizas de las aldeas circundantes en un radio de alrededor de 30-40 km de la ciudad.”

A finais do século XVIII aparecen as primeiras iniciativas de creación de Casas de Expósitos en Galicia. O bispo de Mondoñedo, Francisco Cuadrillero, crea en 1786 un torno no Hospital da Caridade de Ferrol e outro no Hospital de San Pablo de Mondoñedo. Na Coruña se crea a inclusa en 1793 e polas mesmas datas no Hospital de San Roque de Ourense.

En Tui será en 1812 cando o bispo D. Juan García Benito funda a Inclusa nun edificio do barrio de San Domingos. Será a primeira casa de expósitos da provincia de Pontevedra e a única en funcionamento ata que a Deputación Provincial promove a creación dunha Inlcusa na cidade de Pontevedra no ano 1872.

Di Ávila y La Cueva na súa historia de Tui que a cidade posee una casa de piedad que antes estuvo en la calle de Santo Domingo, y ahora (Ávila escribe en torno a 1850) se encuentra en la calle del Cuerpo Santo para recoger en ella los niños expósitos y criarlos; la que en el año 1812 estableció el Sr. Obispo D. Juan García Benito y dispuso con toda comodidad colocando un torno con su campanilla para que puedan entregar en él las inocentes criaturas y no las hechen como antes sucedía por las calles y sitios ocultos espuestas a que perezcan sus tiernas vidas.

No capítulo que dedica a este bispo García Benito o historiador tudense nos informa que no ano 1802 este prelado refundou a Junta de Caridad diocesana e o Hospital de pobres e de novo recolle a creación da Inclusa: asi mismo recogía todos los niños expósitos del Obispado y para precaver que a estos cuando los hechan de tales sus ingratos padres no les pongan de noche en sitios donde pueden perecer sus tiernas e inocentes vida de la inclemencia o que les espedace algún perro u otro animal fiero, puso a últimos del año 1812 en la casa que destinó a su crianza en el barrio de Santo Domingo de esta ciudad un torno con una campanilla para que los hechen en el y  una mujer encargada en la misma casa para recogerles y darles a lactar, y a todos les mantenía y daba oficio.



Edificio na Praza de San Fernando que acolleu á Inclusa. 
https://www.facebook.com/fotosantiguastuy/photos

Carlos Pérez-Fonterosa no seu traballo indica que debido a circunstancias de habitabilidad, en marzo de 1853, se trasladó al edificio del Hospital, pasando ambas instituciones a depender de un mismo administrador. Diez años después, en 1863, vuelve a desligarse del Hospital, pasando a la casa llamada de Castañón, en la Plaza de San Fernando.  Este edificio estaba ocupada por un colexio para nenas, debendo compatibilizarse ambas institucións. Como sinala Suso Vila: En 1878 se solicita que las Hijas de la Caridad se hiciesen cargo de la Inclusa, llegando en 1882 a los establecimientos de beneficiencia de la ciudad bajo la dirección de sor Paula Cuena.

Por outra banda, sabemos que Tui contaba dende a Idade Media con dous hospitais. O hospital de San Xiao ou dos leprosos (tamén chamados “gafos”) estaba localizado no arrabalde do Rollo, no camiño real para O Porriño; contaba con capela e  un edificio hospitalario que xestionaba o concello. Dende o século XVI, sinala Suso Vila, este hospital dos gafos e o Hospital de pobres e peregrinos pasan a ser de administración episcopal. O hospital de San Xiao desaparecerá no século XVII cando as guerras con Portugal.

Outro hospital aparece en época moderna destinado á guarnición militar da cidade e provincia. No plano da fortificación da cidade que elabora o Marqués de Buscayolo, en 1663, xa figura este hospital na Corredoira cerca da Porta da Pía. Pero será reformado integralmente no século XVIII. Tal como recolle Suso Vila: En 1704, con la presencia del Capitán General de Galicia, el Duque de Híjar se construye el Hospital, según constaba el rótulo de su puerta principal. Contaba originalmente de una planta en cuya sala de enfermería daba cabida a treinta y seis enfermos. Se conservan diversos planos de reforma e mellora deste hospital ao longo do século XVIII que sospeitamos nunca foron executados. Sabemos que finalmente, en 1847, se rehabilita este antigo Hospital para destinalo como cuartel das milicias provinciais.

Pero o hospital tudense máis significativo é o Hospital de pobres. Seguindo a Carlos Pérez-Fonterosa recollemos que dice Ávila y La Cueva, historiador tudense, que ya en el siglo XII existía en Tui un hospital de pobres, que servía también para alojamiento de peregrinos de paso, que iban o regresaban de Santiago, con el derecho de permanencia de tres días. No especifica el historiador el sitio donde se encontraba situado, pero sí que en sus bajos se encontraba el mercado de la ciudad, con el nombre de “Alfonfiga de Tuy”.

Será o bispo Diego de Torquemada quen en 1569 reconstrúa o Hospital de pobres nas inmediacións do catedral. Posteriormente no ano 1756 o bispo Juan Manuel Rodríguez Castañón realiza un novo edificio no mesmo lugar, aínda que ampliando a súa superficie cun edificio que fora das Monxas Clarisas destinado a cárcere eclesiástico. As obras se alongan ata o 1761 cun custe de 250.000 reais de vellón. Este bispo Castañón manda edificar el edificio “con el fin de socorrer a los enfermos más pobres del pueblo”.No século XIX deixa de ser denominado Hospital de pobre e adoita o nome de “Hospital de Caridad”. Este edificio ten chegado ata nos e acolle na actualidade o Museo Diocesano.

Patio do antigo hospital, hoxe Museo Diocesano

Desde muy antiguo, seguimos a Carlos Pérez-Fonterosa, el Hospital estaba regido por una junta que presidían los señores Obispos de Tui y de la que formaban parte sacerdotes y otras personas de la ciudad. Ambas instituciones (hospital e inclusa) recibían importante donaciones, tales las de D. Esteban Ángulo, canónigo de la catedral, los obispos de Tui, García Benito, y de Mondoñedo, D. Telmo Maceira. En 1858 la Diputación Provincial hace una donación de 4.000 reales con motivo del nacimiento del Príncipe de Asturias. Con estos y otros dineros se adquirían acciones para que sus réditos fueran fuente segura de ingresos.

En 1836 la institución que, como más arriba digo, regían los señores obispos, pasó a una Junta Municipal presidida por los propios alcaldes, que duró hasta 1872, en que fue sustituida por otra Junta llamada de patronos, según Real Orden de 21 de mayo de 1883, por la cual S. M. el Rey calificaba al Hospital e Inclusa de Tui como establecimiento de beneficencia particular, nombrando al obispo como representante de tal institución en unión de la citada Junta de Patronos.

Naqueles anos se estilaba a atención domiciliaria a cargo dos médicos, reservándose o hospital para os pobres onde tamén lle eran subministrados os medicamentos. Como subliña Suso Vila: La atención en el hospital, además de los médicos y cirujanos, estaba a cargo de enfermeras. En 1806 la Congregación de Caridad impulsada por el prelado Juan García Benito, tenía “el piadoso objeto de atender al alivio, cuidado y asistencia de los pobres enfermos que acudieren al hospital de ella”. En 1853 o hospital dispuña de 12 camas, seis para homes e outras tantas para mulleres (Bouzón Gallego, Avelino). Como xa apuntamos anteriormente en 1882 as Hijas de la Caridad comezan tamén a atender ao Hospital.

Con el paso de los años, prosegue Carlos Pérez-Fonterosa- la escasez de espacio y las cada vez peores condiciones de higiene en que se encontraban los dos edificios en que independientemente se encontraban el Hospital y la Inclusa, aconsejaron, por imperiosa necesidad, la construcción de un nuevo edificio donde tuviesen cabida ambas instituciones, un edificio amplio, soleado y acorde con los nuevos tiempos. Así nació la idea del edificio actual, uno de los más emblemáticos de la ciudad.

Os procesos desamortizadores do século XIX levaron a que a atención hospitalaria ata daquela realizada case en exclusiva por institucións eclesiásticas fose progresivamente asumida pola administración pública. Un proceso paralelo á modernización destes establecementos en consonancia cos progresos científicos que promoven unha modernización progresiva da asistencia hospitalaria e das súas instalacións acordes cos novos conceptos de hixiene e profilaxe. Tamén á nosa cidade chega esta onda modernizadora pero que necesita fortes investimentos.

En enero de 1900 se inician los trámites ante la Dirección General de la Gobernación para enajenar diversos foros y los restos del arruinado monasterio de Melón, que había sido legado a la institución por la distinguida dama Excma. Sra. Doña Rosa Rodríguez Vaamonde, emparentada con altos dignatarios de la corte, con el fin de hacer realidad el nuevo edificio que se pretendía construir. Y en enero de 1901, se hace escritura con D. Manuel Castro de la finca de su propiedad denominada Chauchau o El Pilar, que queda adquirida en abril del mismo año. De inmediato, se envían para su aprobación al Gobernador Civil los planos del nuevo edificio para Hospital e Inclusa, que quedaban autorizados en febrero de 1902.

Pero son precisas más achegas para completar os primeiros pasos, pois co legado de Rosa Vaamonde non resulta abondo. Por intercesión del diputado a Cortes D. Ezequiel Ordoñez, natural de Tui, se recibe de la Diputación Provincial una ayuda de 60.000 pesetas. Personas residentes en Brasil envían 3.700 pesetas recaudadas por suscripción popular. Una religiosa, Sor Carmen Filgueira, lega todos sus bienes, con valor de 9.000 pesetas. Asimismo, el Banco de Galicia en Buenos Aires da cuenta de un generoso donativo. Con este abano de axudas é posible iniciar as obras.


O autor do proxecto desta novo hospital é o arquitecto diocesano Manuel Felipe Quintana. Natural de Madrid (1842) acadando o título de arquitecto na Real Academia de Belas Artes de San Fernando en 1869. Tras traballar como arquitecto auxiliar en Madrid recala logo como arquitecto no ferrocarril de Madrid a Malpartida de Plasencia e logo no de Granada. Tras traballar nos concello de Pontevedra e Ourense logra en 1886 ser nomeado arquitecto municipal de Vigo, aínda que manterá un conflito de competencias co mestre de obras, Jenaro de la Fuente, ata que en 1894 cesa nese posto. Posteriormente é nomeado arquitecto da diocese tudense abordando numerosas obras en templos e outros inmobles relacionadas coa igrexa.

Entre as obras de Quintana podemos resaltar, xunto a numerosos edificios na cidade de Vigo, a igrexa de Santiago o Maior de Vigo (1890-1907), caracterizada polo seu historicismo neogótico, ou a igrexa de Santa María de O Porriño (1907-1913) ou o antigo Asilo de Anciáns de Vigo (1892-1902) onde mestura este historicismo co eclecticismo que caracteriza máis a súa obra.

Igrexa e asilo de anciáns de Vigo, obra de Manuel F. Quintana

Quintana asumió en su creación los postulados del eclecticismo profesional de finales del XIX, escogiendo el lenguaje según la función que desempeña cada edificación. Se inclina por las formas neomedievales en las edificaciones religiosas y por las afrancesadas o clasicistas en la vivienda colectiva. En 1904 defendía este eclecticismo tipológico en las páginas de la prensa viguesa, señalando que era esencial que el carácter de la fachada determinara el objeto del edificio (Iglesias Veiga, J.R.)

A obra do hospital tudense ten claros paralelismo tipolóxicos co antigo asilo de Vigo, inxeríndose como vimos afirmando nesta liña de eclecticismo, unha tendencia na arte -principalmente arquitectónica que toma e mestura estilos de diversas épocas e estilos. Xorde en Francia e rapidamente se estende por Europa e Estados Unidos, entre 1860 ata finais dos anos 20 do século XX.

A obra de Quintana Ochayta destaca polo seu historicismo ecléctico que estrutura o edificio como un sólido corpo de cantería en dúas alturas centrado polo rosetón neogótico e o campanario -meramente decorativo- que fai referencia á capela do establecemento situada no centro do edificio rompendo así a solidez e continuidade do resto do inmoble.

O propio arquitecto sinala la memoria desta obra “se han ideado con  arreglo al estilo románico del siglo XIII, procurando se éste sencillo y severo en armonia con los usos a que se destina, expresando -nesta liña de eclecticismo historicista- que a súa inspiración está en las bellas artes digna de admiración y grandeza que aún hoy podemos observar en las célebres iglesias de Burgos, Toledo, León y Sevilla.

Plano xeral do proxecto do Hospital e emprazamento, 1901. Arquivo Municipal de Tui

El edificio hospitalario de Tui, de potente fachada, se articulaba en dos grandes patios separados por la capilla. La parte occidental dedicada a hospital y la oriental a hospicio. La fachada queda dividida por la presencia en su parte central de la capilla, con portada, gran rosetón y campanario, enmarcada con contrafuertes que hacen sobresalir esta sección del resto del paño de fachada. Mostraría claras semejanzas a lo realizado para el Asilo de Vigo. El resto de la fachada principal se articula por el juego de huecos neogóticos, abocinados y con arcos ojivales que apean sobre capiteles compuestos. Las escaleras que individualizaban las diferentes entradas exteriores del complejo hospitalario también jugaban un papel estético incluido el ajardinamiento del espacio delantero.

Fachada principal no proxecto. Ano 1901. Arquvo Municipal de Tui.

Unha ollada aos planos do proxecto permite coñecer que no lado leste da planta baixa estaba situada a zona de expósitos (con torno para que fose ali depositados, zona para os berces e as amas de cría) xunto ao dormitorio, escola e comedor de nenos. Na zona oeste estaba a enfermería xeral para homes (cunha zona para enfermos de pago e unha habitación para enfermo distinguido). No centro estaba a capela, a zona cirúrxica, de administración e ao fondo as cociñas.

Posible localización do torno da Inclusa



Planta baixa no proxecto do Hospital. Ano 1901. Arquivo Municipal de Tui

Pola súa banda na planta alta reproduce un esquema similar, tamén a zona lesta estaba destinada a Inclusa co dormitorio, escola e comedor para nenas, namentres que na zona oeste estaba a enfermaría xeral de mulleres con diversas dependencias auxiliares.

Planta alta no proxecto de Hospital. Ano 1901. Arquivo Municipal de Tui.


Nos planos de Manuel F. Quintana conservados existe un alzado que recolle o seu deseño para os dous claustros do edificio, cunha galería con columnas que non chegou a ser executado, supomos que polas continuas dificultades que existiron ao longo do proceso construtivo.



Sección transversal no proxecto de Hospital. Ano 1901. Arquivo Municipal de Tui.

A colocación da primeira pedra do edificio foi realizada o 15 de xuño de 1902 nun acto no que se contaba con tribunas, asientos, multitud de banderas y gallardetes que, agitados al viento, daban a aquel hermoso y despejado lugar un aspecto fantástico, y parecían flotar con sus flotantes pliegues el retrato de la Excma. Sra. Dª Rosa R. Baamonde, que se destacaba bajo un dosel de raso. Sirviendo, por decirlo así, de peana al cuadro en que se encerraba el cuadro de aquella noble y piadosa señora estaba el hermoso  plano del nuevo edificio. Presidiu este acto, xunto á Junta de Beneficiencia tudense, o bispo Valeriano Menéndez Conde.

En 1903 finalizaron as obras de cantería pero cómpren novos fondos para avanzar nas obras de construción. Uno de los benefactores, D. Felix Rodríguez González, antiguo miembro del Patronato y donante de su fortuna a su fallecimiento, había dispuesto un lugar para la construcción de una capilla en la que sería enterrado. Efectuadas las primeras diligencias para la construcción de la misma, estas fueron denegadas. También fue denegado el recurso de alzada ante el Gobernador Civil. Ocurrido el óbito del mecenas y ante la imposibilidad de dar cumplimento a la voluntad del finado, la Junta acordó su construcción dentro del propio edificio del Hospital e Inclusa, lo cual fue autorizado por Real Orden de 7 de septiembre de 1912, instalándola en la crujía central del edificio bajo la advocación del Sagrado Corazón de Jesús. Allí fueron inhumados sus restos y desde entonces comenzó el cumplimiento de una misa diaria y la entrega anual de sus saldos en beneficio de la institución.

Estuvieron las obras paralizadas durante unos años por diversas vicisitudes, siendo la no menos importante la carencia de medios económicos. Al fin, después de muchos avatares, se dio remate a las mismas inaugurando y bendiciendo las nuevas instalaciones el ilustre hijo de Tui D. Manuel Lago  González, a la sazón prelado de la diócesis. Ello tuvo lugar en mayo de 1923 y al acto se dio extremada solemnidad, asistiendo autoridades provinciales y altos personajes de la Corte, celebrándose grandes fiestas en una ciudad totalmente engalanada.


O xornal tudense “La Integridad” recolle no seu número do 3 de maio de 1923 a crónica destes actos celebrados o día 1 de maio que reproducimos de seguido, sinalando que eran unhas xornadas de grande axitación social. Poucos días antes tiveran lugar eleccións xerais onde a candidatura agraria co apoio dos sectores de esquerdas fora novamente derrotada polo candidatura conservadora de Mariano Ordoñez, que se mantiña como deputado do noso distrito dende 1903 continuando unha representación que iniciara o seu pai, Ezequiel Ordoñez, en 1879. A resposta social as acusacións de fraude no proceso electoral se saldan con folgas promovidas pola Federación Agraria. Unha complicada situación social, na nosa contorna e en todo o país, que desembocará no golpe de Estado de Miguel Primo de Rivera o 13 de setembro de 1923, apoiado pola practica totalidade das forzas políticas. Pola súa banda, o bispo Manuel Lago que ocupaba a sede tudense dende 1917 será designado en breve tempo, o 24 de xullo, como arcebispo de Santiago de Compostela. O Alcalde de Tui era naquel 1 de maio Venancio Lorenzo Alvarez, o principal representante de Ordoñez na nosa cidade, que ocupou á alcaldía entre o 1 de abril de 1922 e 0 1 de outubro de 1923.

Se celebró anteayer, según hemos anunciado, la bendición del nuevo Hospital-Inclusa de esta ciudad. Al acto, que resultó muy solemne, concurrieron además de las autoridades, muchas personas de esta ciudad, elogiando todos el magnífico “confort” y la relativa grandiosidad de esta hermosa obra que constituye en nuestro pueblo un admirable prodigio de la caridad cristiana.

A las cinco y media hicieron su entrada en el edifico el excelentísimo y reverendísimo señor Obispo y el exministro y diputado a Cortes por este distrito, señor Ordoñez.

El Prelado, revestido de Pontifical, procedió a bendecir las principales dependencias del nuevo Hospital e Inclusa.

Terminada la bendición pronunció desde uno de los balcones un bellísimo discurso alusivo al acto conmoviendo profundamente al numeroso auditorio que allí se hallaba congregado.

Con la galanura de estilo y la vastísima erudición que le caracteriza demostró como aún en estos tiempos que tanto se alardea de fraternidad y filantropía continua siendo la Iglesia Católica la que levanta en el seno de los pueblos estas grandiosas instituciones benéficas que son la admiración de los siglos. Entonó un himno lleno de inspiración sublime a las Hermanas de la Caridad que en estos centros son las que cuidan a los enfermos, consuelan a los afligidos y se constituyen en cariñosas madres de esos infelices niños abandonados de sus padres que en el mundo no tienen una manos que los acaricie y terminó invitando a los tudenses a que traten de conservar esta benéfica institución saliendo en su defensa, si algún día la ven peligrar ante las manifestaciones de impiedad  que pretende arrollar cuanto en la tierra ostenta el sello de lo sobrenatural y lo divino.

Una salve nutridísima de aplausos coronó la labor de nuestro amadísimo Prelado.

Seguidamente habló el excelentísimo señor don Mariano Ordoñez, diputado electo por este distrito. Su discurso fue breve pero elocuente y vibrante.

Comenzó diciendo que después de las luchas de estos días, donde se fomentan los odios, su espíritu se solazaba en esta fiesta del amor (...) Terminó excitando a todos para que velasen porque esta obra, que honra a la ciudad tudense, se mantuviese siempre floreciente y exhuberante de vida, apelando para ello a los mil medios que la caridad cristiana sugiere, y prometiendo su ayuda para este fin.

El discurso del señor Ordoñez fue interrumpido varias veces por los aplausos del público.

Las autoridades y todos los demás invitados al acto pasaron a uno de los amplios salones del nuevo Hospital donde fueron obsequiados con un refresco.

Felicitamos cordialmente a la Junta del Patrontato del Hospital y especialmente al infatigable apóstol de las buenas causas, el muy ilustre señor Arcediano, D. Antonino Cerviño, por esta brillante coronación de la labor titánica de 20 años de continuos y nobles sacrificios.

O Hospital foi militarizado, como cuartel e hospital militar, durante a Guerra Civil e primeiros anos do franquismo, sendo entregado novamente ao Patronato do Hospital e Inclusa o 30 de outubro de 1950. Pouco perdurou nesta nova etapa pois en 1954 pasó al Hospitalillo de las Hermanitas de los Pobres en Santo Domingo. Los huérfanos de la Inclusa fueron trasladados a Pontevedra y al Hogar “Padre Salvado”, después “El Castro”, institución de la obra Auxilio Social donde actualmente está el Instituto de Enseñanza “San Paio”. En 1955 se arrienda el edificio al Ministerio de Educación, que lo adquiere en propiedad en 1958, siendo dedicado a la enseñanza.

https://www.facebook.com/fotosantiguastuy


https://www.facebook.com/fotosantiguastuy

Funcionou primeiro como Instituto Laboral Agrario e logo como Instituto de Bacharelato ata decembro de 1990, en que o IES “San Paio” foi traslado ao antigo “Hogar Padre Salvado”. En Outubro de 1991 o Consello da Xunta de Galicia cede o edificio ao Concello de Tui para centro cultural, pero no ano 1993 de novo é cedido á Xunta de Galicia, que comeza instalando para o Xacobeo 93 unha das chamadas “Área Panorámicas de Galicia” instaladas en cada unha as entradas a esta Comunidade Autónoma (Ribadeo, A Fonsagrada, A Gudiña e Tui). Para acoller esta instalación foi remodelada a zona leste do edificio. No caso tudense esta iniciativa tivo unha continuidade de varios anos, gracias a diversos programas europeos de fomento da artesanía o que provocou a consolidación dunha denominación completamente allea a Tui.

Posteriormente foi acometida a remodelación completa do edificio, cun proxecto do arquitecto Luis Sarasquete, con fondos de diversas consellerias da Xunta de Galicia. O 11 de abril do ano 2003 -fixo recentemente vinte anos- tivo lugar a primeira representación escénica no Teatro Municipal, trasladándose tamén a Biblioteca Municipal e a Radio Municipal de Tui -que iniciara no ano 1993 a súa traxectoria neste mesmo edificio trasladándose durante as obras ao antigo Matadoiro de Riomuíños.

Na actualidade o edificio é propiedade da Xunta de Galicia estando cedido ao Concello de Tui, que acordou no ano 2016 a súa designación como “Edificio Francisco Sánchez”, sendo a referencia indiscutible do vigor da vida cultural tudense.



Bibliografía:

Bouzón Gallego, Avelino: “El hospital de pobres y peregrinos de la ciudad de Tui”, Memoria Ecclesiae, XVIII, Oviedo, 2001, pp. 349-367.

Iglesias Veiga, José Ramón: “Manuel Felipe Quintana Ochayta” en Real Academia de la Historia, Diccionario Biográfico electrónico (https://dbe.rah.es/biografias/38300/manuel-felipe-quintana-ochayta)

Pérez-Fonterosa Antón, Carlos: “Resumen histórico del Antiguo Hospital e Inclusa, hoy área panorámica de Tuy” en Libro fiestas San Telmo 2000, reeditado con notas no libro das festas de SanTelmo 2023.

Vila, Suso: Dinámicas urbanas en la frontera del Miño durante el siglo XIX: sociedad y arquitectura en Tui y Valença. Tese de doutoramento na Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago de Compostela, 2017.

Comentarios

Entradas populares de este blog

Unha nova entelequia: un Camiño Portugués de Nossa Senhora do Norte por Tomiño e Gondomar

Vivimos nun mundo mediático onde cada vez temos acceso a un maior abano de información de todo tipo, o que en principio resulta altamente positivo e enriquecedor pero paralelamente existe o evidente risco de carecer de elementos de discernimento e valorización para recoñecer o rigor e a falsidade, a veracidade e os falseamentos. Ven a conto esta obviedade para abordar unha breve reflexión sobre a noticia que en días pasados publicaron os medios de comunicación con este titular: Tras un año de investigación, la alcaldesa de Tomiño, Sandra González; el presidente de la Cámara Municipal de Vila Nova de Cerveira, Rui Teixeira, junto al alcalde de Gondomar, Francisco Ferreira, y la concejala de turismo de Redondela, María Castro; y el arquitecto e investigador Antonio Soliño, presentaron el «Camiño da Nosa Señora do Norte a Santiago», una variante del Camino de Santiago que pasa por el territorio que recogen ya los archivos históricos. No texto da noticia se afirma o seguinte: La invest

Un poema en galego de D. Basilio do ano 1957

A figura de D. Basilio, cóengo maxistral na catedral tudense e profesor durante varias décadas no Instituto San Paio, continua a ser lembrada por moitos tudenses pola súa erudición, especialmente no que atinxía á historia da nosa cidade como pola súa singular personalidade. Neste blog conmemoramos hai algúns anos o centenario do seu nacemento, o 14 de abril de 1911, ( https://tudensia.blogspot.com/2011/04/hoxe-centenario-do-nacemento-de-don.html ) reproducindo un breve artigo publicado no libro das festas de San Telmo dese mesmo ano  2011. Sinalabamos daquela que era unha persoa sumamente austera, todos o lembramos coa “teja” cubrindo a súa cabeza, a súa faciana morena, sempre vestindo unha raída sotana, fumando os “bisonte” sen boquilla que ofrecía a cantos a él se achegaban, a súa conversa sempre mesturada con referencias teolóxicas. Case todas as tardes, primeiro pedaleando na súa bicicleta, e anos máis tarde sobre a súa vella mobilette (algún día tivo de ser nova pero a miña le