No pasado número do semanario "A Nosa Terra", de 23 de xullo, figuraba na sección "Visitar" unha pequena reportaxe sobre a nosa cidade; a vocación de Tudensia é tamén recoller estas achegas sobre Tui que poden pasar inadvertidas para moitos dos nosos lectores.
Tui, a capital da fronteira
Non é mala idea botar a andar unha fin de semana por Tui, capital dunha daquelas provincias que facían de Galiza un puzzle de sete pezas.
Habitada dende o paleolítico, esta cidade pasou polas mans dos Grovios, foi habitada polos homes dos castros, logo polos romanos e mais tarde polos suevos. Fundada e refundada por moitos, segundo quen conte a lenda, foi tamén berce de moitos reis. Dende Witiza até dona Urraca, suevos, visigodos e incluso árabes, camiñaron por riba destas pedras polas que hoxe camiño eu.
Houbo un tempo, tamén agora inconcibible, no que o río non era fronteira. A unidade mantívose até o século XII, até que Portugal se converte en reino independente e tamén en inimigo. Así Tui adquire o seu caracter fronteirizo do que endexamais se desprenderá.
E constrúese esa catedral fortaleza, que nin é igrexa nin é palacio, pero que aínda segue a vixiar a cidade dende o alto do outeiro. Maxestosa. Enorme, oito séculos despois. Obxectivo de moitas guerras, agora obxectivo dos disparos -fotográficos- de moitos turistas.
E é que Tui, coma moitas cidades de Europa, ao estar situada na fronteira foi moitas veces propósito de ataque e obxectivo de agresión. E é precisamente esta fronteira o que lle outorga á cidade esa “vida particular, de tránsito”, roubándolle as palabras a Otero Pedrayo.
Pasear polo seu casco histórico, hoxe apracible, calmo, case pantasma a determinadas horas, non fai pensar nese pasado belicoso. Pero as súas pedras foron testemuñas das distintas invasións viquingas, árabes, e máis tarde napoleónicas. Amalgama de pobos e culturas, as súas casas albergaron a xudeus e cristiáns. Agora estas rúas baleiras de comercios, non falan da actividade comercial que acolleron durante tantos séculos. Rueiros de pedra que soben ata a catedral e baixan até o Miño. As augas miñotas que neste lado do bordo non dividen países se non dúas cidades. Augas atravesadas por unha ponte “internacional”, camiño de ferro cara o país lusitano.
E ao lado do Miño, tamén, o mosteiro de San Domingos, parede de fusilamento de tantos homes que lideraron a resistencia republicana e que fixeron deste pobo o último en caer nas mans dos fascistas en toda Galiza. E a carón da igrexa dominica, onde repousan os restos da belicosa nobreza dos últimos séculos medievais, atópase a Alameda que hoxe so conserva unha pequena parte do esplendor pasado.
E da Alameda pasamos polos carreiros do que un día foi muralla e chegamos á Corredoira, centro neurálxico da cidade e dos seus homes. E sento nas súas terrazas e observo o balbordo dos coches e das xentes, dos paisanos abrumados e orgullosos a partes iguais dunha cidade que foi histórica pola súa importancia e que fará historia pola preguiza duns gobernantes que se resisten a inverter no futuro recuperando o pasado. Porque é necesario rehabilitar todas esas casas derrubadas que caen no abandono pola pasividade de donos e institucións e que incumpren sen miramentos a lei de vivenda galega.
Porque Tui alberga un rico patrimonio histórico que pola pasividade, esquecemento ou nalgúns casos imposibilidade dos seus habitantes e dirixentes está sendo devorado polo tempo que sen piedade demoleu o Teatro Principal, edificio no que por vez primeira a lingua galega resoou nun acto público, e tantas outras casas que aínda que anónimas, os seus muros agochan os segredos de centenares de vidas.
Mais Tui non remata na pedra gris do seu casco antigo. Ten o río e tamén ten a montaña, o monte Aloia, que foi o primeiro parque natural de Galicia. Que engaiola ao visitante pola beleza das súas paisaxes e das súas vistas igual que engaiolou aos nosos antepasados, habitantes dos castros, que no medio deste outeiro estableceron o seu poboado. Vestixios castrexos dos que aínda se conservan algunhas edificacións e unha quilométrica muralla agochada entre natureza do parque.
Aínda que neste relato faltan xustificacións abondan os motivos para facer de Tui parada obrigatoria e un destino inevitable dos que queiran coñecer un pouco máis a historia deste país.
Habitada dende o paleolítico, esta cidade pasou polas mans dos Grovios, foi habitada polos homes dos castros, logo polos romanos e mais tarde polos suevos. Fundada e refundada por moitos, segundo quen conte a lenda, foi tamén berce de moitos reis. Dende Witiza até dona Urraca, suevos, visigodos e incluso árabes, camiñaron por riba destas pedras polas que hoxe camiño eu.
Houbo un tempo, tamén agora inconcibible, no que o río non era fronteira. A unidade mantívose até o século XII, até que Portugal se converte en reino independente e tamén en inimigo. Así Tui adquire o seu caracter fronteirizo do que endexamais se desprenderá.
E constrúese esa catedral fortaleza, que nin é igrexa nin é palacio, pero que aínda segue a vixiar a cidade dende o alto do outeiro. Maxestosa. Enorme, oito séculos despois. Obxectivo de moitas guerras, agora obxectivo dos disparos -fotográficos- de moitos turistas.
E é que Tui, coma moitas cidades de Europa, ao estar situada na fronteira foi moitas veces propósito de ataque e obxectivo de agresión. E é precisamente esta fronteira o que lle outorga á cidade esa “vida particular, de tránsito”, roubándolle as palabras a Otero Pedrayo.
Pasear polo seu casco histórico, hoxe apracible, calmo, case pantasma a determinadas horas, non fai pensar nese pasado belicoso. Pero as súas pedras foron testemuñas das distintas invasións viquingas, árabes, e máis tarde napoleónicas. Amalgama de pobos e culturas, as súas casas albergaron a xudeus e cristiáns. Agora estas rúas baleiras de comercios, non falan da actividade comercial que acolleron durante tantos séculos. Rueiros de pedra que soben ata a catedral e baixan até o Miño. As augas miñotas que neste lado do bordo non dividen países se non dúas cidades. Augas atravesadas por unha ponte “internacional”, camiño de ferro cara o país lusitano.
E ao lado do Miño, tamén, o mosteiro de San Domingos, parede de fusilamento de tantos homes que lideraron a resistencia republicana e que fixeron deste pobo o último en caer nas mans dos fascistas en toda Galiza. E a carón da igrexa dominica, onde repousan os restos da belicosa nobreza dos últimos séculos medievais, atópase a Alameda que hoxe so conserva unha pequena parte do esplendor pasado.
E da Alameda pasamos polos carreiros do que un día foi muralla e chegamos á Corredoira, centro neurálxico da cidade e dos seus homes. E sento nas súas terrazas e observo o balbordo dos coches e das xentes, dos paisanos abrumados e orgullosos a partes iguais dunha cidade que foi histórica pola súa importancia e que fará historia pola preguiza duns gobernantes que se resisten a inverter no futuro recuperando o pasado. Porque é necesario rehabilitar todas esas casas derrubadas que caen no abandono pola pasividade de donos e institucións e que incumpren sen miramentos a lei de vivenda galega.
Porque Tui alberga un rico patrimonio histórico que pola pasividade, esquecemento ou nalgúns casos imposibilidade dos seus habitantes e dirixentes está sendo devorado polo tempo que sen piedade demoleu o Teatro Principal, edificio no que por vez primeira a lingua galega resoou nun acto público, e tantas outras casas que aínda que anónimas, os seus muros agochan os segredos de centenares de vidas.
Mais Tui non remata na pedra gris do seu casco antigo. Ten o río e tamén ten a montaña, o monte Aloia, que foi o primeiro parque natural de Galicia. Que engaiola ao visitante pola beleza das súas paisaxes e das súas vistas igual que engaiolou aos nosos antepasados, habitantes dos castros, que no medio deste outeiro estableceron o seu poboado. Vestixios castrexos dos que aínda se conservan algunhas edificacións e unha quilométrica muralla agochada entre natureza do parque.
Aínda que neste relato faltan xustificacións abondan os motivos para facer de Tui parada obrigatoria e un destino inevitable dos que queiran coñecer un pouco máis a historia deste país.
C.S.
Ola Rafael,
ResponderEliminarunha dúbida. É certo que Tui foi a última cidade galega en caer en mans franquitas? Descoñecía ese dato. Interesante.
Saúdo,
Samuel Diz
Ola Samuel, pois é certo que Tui foi a última cidade galega en ser sometida ao golpe militar de xullo de 1936 (xunto con Lavadores, hoxe integrado en Vigo). A resistencia tudense, na que participaron algúns militares, foi dos veciños e tivo nas trincheiras da "Volta da Moura" o seu principal fito. Esto sucedeu o 26 de xullo de 1936, para lembrar este acontecemento a principal vía de acceso á cidade chamouse durante a ditadura "Avda. 26 de xullo" ata que por iniciativa veciñal foi sustituida esta denominación pola actual de Avda. da Concordia. É tamén foi, posiblemente, a razón pola que a represión posterior foi tan intensa en Tui. Pero por mágoa a nosa historia máis recente aínda está por facer.
ResponderEliminarGracias por seguir este blogue e participar cos teus comentarios.
Un saudo
Rafael
Encantoume este artigo, bo traballo Rafael.
ResponderEliminarEncántame o artículo da nosa terra. Bo traballo!
ResponderEliminarEstupendo artigo que xa lera en A Nosa Terra. Parabéns a súa autora e comparto as súas opinións. Saúdos.
ResponderEliminarApós varias semanas sen entrar polo blogue atopo uns artigos ben interesantes. Parabéns ao señor Bargiela polo traballo realizado, e agardo que continue así por moito tempo.
ResponderEliminarPor certo, tamén gostei moito do artigo d'A Nosa Terra.
RAF